تحقیق فن بازار در ایران و محدودیت های مربوط به شکل گیری آنها (docx) 71 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 71 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
center0
دانشگاه علامة طباطبايي (ره)
دانشکده مدیریت و حسابداری
نگارش
بهرام اکبری
7-2 فن بازار در ايران 83 1-7-2 اسناد بالادستي 83 1-1-7-2 سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 84 2-1-7-2 ابلاغیه مقام معظم رهبری راجعبه سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه 84 3-1-7-2 قانون برنامه پنجم توسعه کشور 85 4-1-7-2 رهنمودهای مقام معظم رهبری برای نقشه جامع علمی کشور 87 5-1-7-2 نقشه جامع علمی کشور 88 6-1-7-2 سیاستهای کلی علم و فناوری کشور 92 2-7-2 وضعيت کشور در زمينهي فن بازار 95 1-2-7-2 فنبازار دفاعی؛ تجربه فنبازار در وزارت دفاع و پش ن م 96 2-2-7-2 ویژگیهای فنبازار دفاعی 98 3-2-7-2 ضرورت تمرکز بیشتر بر جایگاه سکوهای فناوری در شکلگیری فنبازار 102 4-2-7-2 نقش موسسه در مبادلات فناوری ودجا 104 5-2-7-2 نهادهای میانجی و واسطهای نظام نوآوری ودجا 108 6-2-7-2 وضعیت فنبازار دفاعی در کشور از نگاه نهادی 111 7-2-7-2 پشتوانههای قانونی برای معاملات فناوری 112 8-2-7-2 سابقه فنبازار در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 112 9-2-7-2 فنبازار منطقهایی؛ تجربه فنبازار در پارکهای علم و فناوری 113 10-2-7-2 کریدور نانو 113 11-2-7-2 تجربه فنبازار در سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی 114 12-2-7-2 فنبازار پارک فناوری پردیس 114 3-7-2 محدوديتهاي فعاليت فنبازارها در ايران 114 1-3-7-2 محدوديتهاي فرهنگی 114 2-3-7-2 محدوديتهاي اقتصادی 115 3-3-7-2 محدوديتهاي قانونی 115 4-3-7-2 محدودیتهای نیروی انسانی 115 5-3-7-2 محدودیتهای دولتی و سیاستگذاری 115 4-7-2 پژوهشهاي انجام شده 116 1-4-7-2 مطالعۀ حسینی و سهرابی 116 2-4-7-2 مطالعۀ موحدی و طباطبایی 122 3-4-7-2 مطالعۀ صمدی و همکاران 123
7-2. فنبازار در ايران
در اين قسمت ابتدا اسناد بالادستي مرتبط با فنبازار مرور میشود و اهميت فنبازار در آنها بررسي ميگردد. سپس وضعيت موجود فنبازار در کشور بررسي شده و محدوديتهاي مربوط به شکلگيري فنبازارها در کشور بيان ميشود. پس از آن تحت سرفصل پژوهشهاي انجام شده، سه نمونه پژوهش ميداني صورت گرفته در حوزه فنبازار معرفي ميشود.
1-7-2. اسناد بالادستي
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیش از یک دهة گذشته تأکید فراوانی در پیشرفت علم و توسعه دستاوردهای علمی و بهرهبرداری حداکثری از علوم و فناوریهای کسب شده داشتهاند، در این بخش به گزیدهای از فرمایشهای ایشان پیرامون اهمیت بهره برداری از ظرفیتهای علمی ملی و بین المللی اشاره می شود.
یک مسئلهی مهم این است که دستگاههای دولتی ما اختراعات و ثبت اختراعات را رصد کنند و خود آنها به سراغ صاحبان اختراعات و نخبگان فکری بروند و از آنها بخواهند که همکاری کنند، کمک کنند، تا آنها بتوانند بیایند در ایجاد یک شرکت دانشبنیان در آن بخش مورد نظر سهیم شوند. دستگاههای ما ننشینند که مخترعان به آنها مراجعه کنند، کار بیفتد توی پیچ و خمهای اداری و بوروکراسی و مشکلاتی که وجود دارد؛ اینها یقیناً شوقها و استعدادها را تضعیف خواهد کرد. آنطور که من گزارش دارم، خارجیها دارند استعدادهای موجود کشور ما را رصد میکنند؛ هر جائی که به دردشان میخورد، میآیند سرمایهگذاری میکنند و میبرند. خب، استعداد انسانی، نیروی انسانی، ارزشمندترین موجودی یک کشور است.
مسئلهی تجاریسازی خیلی مهم است. یافتههای علمی و صنعتی بایستی بتوانند در کشور تولید ثروت کنند. برادران مسئول در دفتر ما یک محاسبهای کردند؛ نظر آنها این است که تا سال 1404 ما باید بتوانیم حداقل بیست درصد از درآمد کشور را از راه صنایع دانشبنیان و فعالیتهای تجاری دانشبنیان تأمین کنیم؛ یعنی از محل فروش محصولات علمی. این چیزی است که باید خیلی از دسترس دور نباشد. دانش، منشأ تولید ثروت است؛ البته به شکل صحیح، به شکل نجیبانه، نه آنچنان که دنیای غرب از دانش برای تحصیل ثروت استفاده کرد؛ که من بعد انشاءاللَّه اشارهی مختصری خواهم کرد. البته تجاری کردن اگر در ذهنیت دستگاههای مسئول باشد، بایستی از آغاز - یعنی از وقتی که ما پروژهی علمی و پروژهی صنعتی را تعریف میکنیم - به فکر تجاری کردنش باشیم؛ نگذاریم بعد از آنکه کار تمام شد، به فکر بیفتیم که بازاریابی کنیم. از اول باید این مسئله در محاسبات بیاید؛ که البته این مربوط به دستگاههای مسئول کشور است که دنبال کنند.
نکتهی بعدی در مسئلهی پیشرفت علم این است که زنجیرهی علم، فناوری، تولید محصول و تجاریسازی - که این زنجیرهی بسیار مهمی است - در حال شکلگیری است؛ یعنی دانش را تولید میکنند، آن را تبدیل به فناوری میکنند، محصول را تولید میکنند، محصول را به بازار تجارت جهانی میآورند و برای کشور تولید ثروت میکنند. این دانش فقط دلخوشکنک نیست، که ما بدانیم حالا در این زمینه پیشرفت کردیم؛ نه، این دانش کشور را ثروتمند میکند، سودش به همهی مردم میرسد. این، کشاندن مسیر تولید علم به ثروت ملی کشور است و پاسخگوئی به نیازهای ملت. این در زمینهی علم، که حقاً و انصافاً همت مضاعف و کار مضاعف در آن مشهود است.
در اين قسمت به بررسي اسناد بالادستي مرتبط با فنبازار پرداخته ميشود.
1-1-7-2. سند چشمانداز جمهوري اسلامي ايران در افق 1404
در اين سند دو بند مرتبط با فناوري به شرح زير مطرح شده است:
ايران کشوري است برخوردار از دانش پيشرفته، توانا در توليد علم و فناوري، متکي بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي و توليد ملي؛
دستيابي به جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه آسياي جنوب غربي (شامل آسياي ميانه، خاورميانه، قفقاز و کشورهاي همسايه) با تأکيد بر جنبش نرمافزاري و توليد علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي، ارتقاي نسبي درآمد سرانه و رسيدن به اشتغال کامل.
تحصيل علم و فناوري ميتواند از طريق توليد فناوري، مبادله يا هر دو صورت گيرد. فنبازارها از جمله ابزارهاي مبادله فناوري هستند و تجربه کشورهاي آسياي جنوب شرقي گواه مناسبي بر توانايي فنبازارها در توسعه فناوري است(رمضاني، 1391).
2-1-7-2. ابلاغيه مقام معظم رهبري راجع به سياستهاي کلي برنامه پنجم توسعه
در اين ابلاغيه (مورخ 31/10/1387)، بندهاي زير مربوط به فناوري و توسعه و تسهيل انتقال آن است:
جدول6-2. پردازش رهنمودهاي مقام معظم رهبري
نشاني در مرجعمتنموضوعها يا سيستمهاي مرتبطبند 2-7دستيابي به جايگاه دوم علمي و فناوري در منطقه و تثبيت آن در برنامۀ پنجمتوسعه مرزهاي دانشبند 3-7ارتباط مؤثر بين دانشگاهها و مراکز پژوهشي با صنعت و بخشهاي مربوط جامعهتوسعه ارتباطاتبند 4-7توانمندسازي بخش غيردولتي براي مشارکت در توليد علم و فناوريتوانمندسازي بخش غيردولتيبند 5-7دستيابي به فناوريهاي پيشرفته مورد نيازتوسعه مرزهاي دانشبند 10گسترش حمايتهاي هدفمند مادي و معنوي از نخبهها و نوآوران علمي و فناوري از طريق ارتقاء منزلت اجتماعي، ارتقاء سطح علمي و مهارت، رفع دغدغه خطرپذيري مالي در مراحل پژوهشي و آزمايشي نوآوريها و کمک به تجاريسازي دستاوردهاي آنهاتوسعه منابع انسانيحمايت از تحقيق و توسعه
همانطور که در جدول فوق ديده ميشود، توسعه مرزهاي دانش و توانمندسازي بخش غيردولتي، بهعنوان دو موضوع کلان مطرح شده است. فنبازار به علت ارتباط با سازمانهاي کوچک و متوسط که عمدتاً خصوصي هستند، در تقويت آنها مؤثر خواهد بود. از طرف ديگر با برقراري ارتباط بين عرضهکننده و متقاضي فناوري و گردهم آوردن اين دو گروه باعث ايجاد همافزايي در مسير توليد دانش ميشود و مداومت بر اين امر، توسعۀ مرزهاي دانش را تسهيل ميکند.
3-1-7-2 قانون برنامۀ پنجم توسعۀ کشور
موضوع فصل دوم قانون برنامه پنجم توسعۀ کشور، علم و فناوري است. جدول زير، مادهها و بندهاي مرتبط را نشان ميدهد. طبق ماده 17، دولت مجاز است بهمنظور توسعه و انتشار فناوري و حمايت از شرکتهاي دانشبنيان، اين اقدامات را انجام دهد:
جدول 7-2. بندهاي مرتبط با موضوع فناوري و فنبازار در برنامۀ پنجم توسعه
نشاني در مرجعمتنموضوعها يا سيستمهاي مرتبطماده 17-الفحمايت مالي از پژوهشهاي تقاضامحور مشترک با دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي، پژوهشي و فناوري و حوزههاي علميه در موارد ناظر به حل مشکلات موجود کشور، مشروط به اینکه حداقل 50% از هزينههاي آن را کارفرماي غيردولتي، تأمين و تعهد کرده باشد؛توسعه منابع مالينيازسنجيتوسعه ارتباطاتماده 17-بحمايت مالي و تسهيل شکلگيري و توسعه شرکتهاي کوچک و متوسط خصوصي و تعاوني که در زمينه تجاريسازي دانش و فناوري بهویژه توليد محصولات مبتني بر فناوريهاي پيشرفته و صادرات خدمات فني و مهندسي فعاليت ميکنند و نيز راهاندازي مراکز رشد و پارکهاي علم و فناوري از طريق بخش غيردولتي؛توسعه منابع ماليتوسعه حقوقيماده 17-جحمايتهاي قانوني لازم در راستاي تشويق طرفهاي خارجي قراردادهاي بينالمللي و سرمايهگذاري خارجي براي انتقال دانش فني و بخشي از فعاليتهاي تحقيق و توسعه مربوط به داخل کشور و انجام آن با مشارکت شرکتهاي داخلي؛توسعۀ حقوقيتوسعۀ ارتباطاتتحقيق و توسعهماده 17-دحمايت مالي از ايجاد و توسعه بورس ايده و بازار فناوري بهمنظور استفاده از ظرفيتهاي علمي در جهت پاسخگويي به نياز بخشهاي صنعت، کشاورزي و خدمات؛توسعۀ منابع مالينيازسنجيماده 17-وتأمين و پرداخت بخشي از هزينه ثبت اختراعات، توليد دانش فني و حمايت مالي از توليدکنندگان براي خريد دانش فني و امتياز اختراعات؛توسعۀ منابع ماليماده 17- تبصره 2در راستاي توسعه و انتشار فناوري به دستگاههاي اجرايي اجازه داده ميشود مالکيت فکري، دانش فني و تجهيزاتي را که در چارچوب قرارداد با دانشگاهها و مؤسسات پژوهشي و فناوري دولتي ايجاد و حاصل شده است، به دانشگاهها و مؤسسات يادشده واگذار نمايند
همانطور که در جدول فوق مشاهده ميشود، از نظر قانوني، دو موضوع توسعۀ منابع مالي و تحقيق و توسعه، براي دولت الزامي شده است. با توجه به ماهيت فنبازارها، از نظر توان اجرايي و مالي، دو مورد يادشده ميتواند در چارچوب توسعه ارتباطات -که يکي از فرايندهاي اصلي فنبازار است- اجرايي شود. فنبازار ميتواند در چارچوب اين فرايند يک شبکه مناسب براي ارتباط فعالان حوزه فناوري با تأمینکنندگان منابع مالي فراهم نموده و همچنين آنها را از خدمات مشاوره بهرهمند نمايد.
4-1-7-2. رهنمودهای مقام معظم رهبري براي نقشۀ جامع علمي کشور
از آنجايي که همۀ فعاليتهاي علمي و فناوري کشور بايد با نقشه جامع علمي همخواني داشته باشد؛ اين سند يکي از اسناد مهم بالادستي فنبازار است. در ابتداي نقشه جامع علمي کشور، 19 رهنمود از مقام معظم رهبري آورده شده است. در جدول زير ميتوان ارتباط رهنمودها را به موضوعها و يا سيستمهاي مربوط به فنبازار نشان داد.
جدول 8-2 رهنمودهای مقام معظم رهبري براي نقشه جامع علمي کشور
نشاني در مرجعمتنموضوعها يا سيستمهاي مرتبطبند 6سمتگيري دانش بهسوی عمل و کاربردي کردن آن بر اساس نيازهاي کشور؛برآوردن نيازهاي مليبهرهگيري از علوم کاربرديبند 8تکميل زنجيره علم و فناوري؛يکپارچگي علم و فناوريبند 14کاربردي کردن تحقيقات و ثروتآفريني علوم؛تحقيق و توسعه
در رهنمودهاي مقام معظم رهبري، موضوعات کلان زير با فناوري و انتقال آن مرتبط است:
برآوردن نيازهاي ملي
بهرهگيري از علوم کاربردي
يکپارچگي علم و فناوري
تحقيق و توسعه
5-1-7-2. نقشۀ جامع علمي کشور
اين مجموعه شامل 13 راهبرد کلان است. هر يک از راهبردهاي کلان دربرگيرندۀ تعدادي راهبرد ملي و اقدام ملي است. برخي از اقدامهاي ملي با ويژگيهاي فنبازار همخواني دارد. جدول 9-2 اين موارد را نشان ميدهد.
جدول 9-2. پردازش نقشه جامع علمي کشور
نشاني در مرجعمتنموضوعها يا سيستمهاي مرتبطراهبرد کلان (1)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (3)توانمندسازي بخش غيردولتي در نظام علم و فناوري و کاهش تصديگري دولت همزمان با تقويت ابعاد نظارتي آنتوانمندسازي بخش غيردولتيراهبرد کلان (1)؛ راهبرد ملي (4)؛ اقدام ملي (8)اصلاح، ترميم و تکميل نظام پشتيبان ثبت اختراع و اکتشاف از جمله دفاتر خصوصي تنظيم و پيگيري حقوقي ثبت اختراع و اکتشاف، دفاتر خصوصي تحليل اختراع و اکتشاف و مراکز اطلاعرساني فناوريتوسعه حقوقيتوسعه ارتباطاتسنجش و ارزيابيراهبرد کلان (1)؛ راهبرد ملي (6)؛ اقدام ملي (10)ساماندهي نظام استاندارد علم و فناوري با حفظ وظايف برنامهريزي و نظارت براي دولت؛ ارائه خدمات آزمايشگاهي با مشارکت بخش غيردولتي؛ بومي کردن استانداردها و تدوين استانداردهاي جديد با مشارکت نهادهاي علمي و مدني و دانشبنيانتوسعه استانداردتحقيق و توسعهراهبرد کلان (1)؛ راهبرد ملي (7)؛ اقدام ملي (15)استفاده از سازوکارها و مشوقهاي مالي متنوع از جمله معافيت مالياتي، کمک، وام، معافيتهاي گمرکي و تعرفهاي براي تقويت نقش بخش خصوصي و بنگاههاي نوآور در حوزه علم و فناوريتوسعه منابع ماليراهبرد کلان (3)؛ راهبرد ملي (2)؛ اقدام ملي (6)حمايت از بازارسازي براي محصولات نوآورانه بهویژه از طريق اولويتدهي به محصولات و خدمات داخلي در خريدهاي دولتي، اطلاعرساني در مورد نيازهاي آينده آنها و حمايت از استقرار شرکتهاي علمي نوآور داخلي در مناطق آزاد بهمنظور توسعه صادرات توسعه ارتباطاتنيازسنجيراهبرد کلان (3)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (8)ساماندهي فنبازارهاي عمومي و ايجاد فنبازارهاي تخصصي در حوزههاي اولويتدار کشور توسعه نهادهاي مبادله فناوريراهبرد کلان (3)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (9)حمايت از ايجاد مراکز ارائه خدمات پشتيبان ايده تا بازار و نهادهاي واسط حقوقي، مالي، فني و اداري در موضوعات اولويتدار علم و فناوريتوسعه نهادهاي مبادله فناوريتوسعه حقوقيراهبرد کلان (3)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (10)کمک به بازاريابي و صادرات و خدمات پس از فروش محصولات فناورانه شرکتهاي دانشبنيان از طريق ساماندهي و هدايت جوايز و مشوقهاي صادراتي و حمايت از ايجاد سازوکارهاي تبليغاتي براي بازاريابي و توسعه شرکتهاي واسط بازرگاني و پشتيبانيتوسعه نهادهاي مبادله فناوريتوسعه منابع ماليتوسعه ارتباطاتراهبرد کلان (3)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (13)پشتيباني از تعامل بخشهاي تحقيقاتي و صنعتي از طريق حمايت از شکلگيري نهاد تحقيق و فناوري ملي، ايجاد و گسترش مراکز انتقال و تجاريسازي فناوري و دريافت خدمات و محصولات فناوري تحت مجوز (ليسانس) مؤسسات معتبر داخليتوسعه نهادهاي مبادله فناوريراهبرد کلان (4)؛ راهبرد ملي (2)؛ اقدام ملي (2)حمايت از ايجاد و توسعه شبکههاي تحقيقاتي و فناوري بهمنظور افزايش تعاملات و تسهيل انتقال و انتشار دانشتوسعه نهادهاي مبادله فناوريراهبرد کلان (4)؛ راهبرد ملي (2)؛ اقدام ملي (3)تقويت و انسجامبخشي بهنظام اطلاعات علمي و فناوري کشور با مأموريت استانداردسازي و اصلاح فرايندهاي توليد، ثبت، داوري و سنجش و ايجاد بانکهاي اطلاعاتي يکپارچه براي رسانهها، پاياننامهها، طرحهاي پژوهشي و فناوري، مقالات، مجلات و کتب علمي و اختراعات و اکتشافات پژوهشگرانتوسعه پايگاه دانشتوسعه استانداردراهبرد کلان (4)؛ راهبرد ملي (6)؛ اقدام ملي (10)ايجاد نهادهاي رصد علم و فناوري در حوزههاي اولويتدار با مشارکت انجمنهاي علمي و مراکز دانشگاهي و مؤسسات غيردولتيتوسعه نهادهاي رصد فناوريراهبرد کلان (9)؛ راهبرد ملي (2)؛ اقدام ملي (6)ايجاد و توسعه نمايندگيهاي علمي و فناوري در سفارتخانههاي جمهوري اسلامي ايران در حوزههاي اولويتدار بهمنظور انتقال دستاوردها و تجارب جهاني در فناوريهاي پيشرفته و صادرات دستاوردهاي جمهوري اسلامي ايران در عرصه فناوري به ساير کشورهاتوسعه ارتباطاتراهبرد کلان (9)؛ راهبرد ملي (3)؛ اقدام ملي (18)اصلاح قوانين و مقررات مربوط به انتقال فناوري به کشور و ايجاد و توسعه نهادهاي انتقال و بوميسازي فناوري از خارج به داخل و بالعکستوسعه ارتباطاتتوسعه نهادهاي مبادله فناوريتوسعه حقوقيراهبرد کلان (11)؛ راهبرد ملي (1)؛ اقدام ملي (4)ساماندهي بازار محصولات و تجهيزات سلامت در کشور بهمنظور حمايت از توليد علم و فناوريهاي بوميتوسعه نهادهاي مبادله فناوريتوسعه ارتباطاتراهبرد کلان (12)؛ راهبرد ملي (1)؛ اقدام ملي (3)ايجاد سازوکارهاي لازم بهمنظور تحصيل و تشويق صادرات و خدمات فني و مهندسيتوسعه ارتباطات
با توجه به جدول فوق، موارد مرتبط با فنبازار در نقشه جامع علمي کشور عبارتند از:
توسعه ارتباطات؛
توسعه منابع مالي؛
توسعه پايگاه دانش؛
توسعه نهادهاي مبادله فناوري؛
توسعه نهادهاي رصد فناوري؛
توسعه حقوقي؛
توسعه استاندارد؛
سنجش و ارزيابي؛
نيازسنجي؛
توانمندسازي بخش غيردولتي.
بهطور کلي، فرايندهاي زير در ارتباط با «فرايندهاي فنبازار» از اسناد بالادستي قابل استخراج است:
توسعۀ ارتباطات؛
توسعۀ استاندارد؛
توسعۀ پايگاه دانش؛
توسعۀ حقوقي؛
توسعۀ منابع مالي؛
توسعۀ منابع انساني؛
سنجش و ارزيابي؛
نيازسنجي؛
در زمينه رويکردها، سياستها و راهحلها نيز موارد زير از اسناد بالادستي استخراج ميشوند (رمضاني، 1391):
برآوردن نيازهاي ملي؛
بهرهگيري از علوم کاربردي؛
توانمندسازي بخش غيردولتي؛
توسعه مرزهاي دانش؛
توسعه نهادهاي رصد فناوري؛
توسعه نهادهاي مبادله فناوري؛
حمايت از تحقيق و توسعه؛
يکپارچگي علم و فناوري.
6-1-7-2. سیاستهای کلی علم و فناوری کشور
سیاستهای کلی علم و فناوری به شرح جدول زیر میباشند
جدول 10-2. سیاستهای کلی علم و فناوری
موضوع سیاستسیاستردیفتولید علم و توسعه نوآوری و نظریهپردازیجهاد مستمر علمی باهدف کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان1ارتقاء جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلامتوسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادیتحول و ارتقاء علوم انسانی بهویژه تعمیق شناخت معارف دینی و مبانی انقلاب اسلامی با تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و باانگیزه، اصلاح و بازنگری در متون، برنامهها و روشهای آموزشی و ارتقاء کمی و کیفی مراکز و فعالیتهای پژوهشی مربوطدستیابی به علوم و فناوریهای پیشرفته با سیاستگذاری و برنامهریزی ویژهمدیریت دانش و پژوهش و انسجامبخشی در سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت راهبردی در حوزه علم و فناوری و ارتقاء مستمر شاخصها و روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور با توجه به تحولات علمی و فنی در منطقه و جهانبهینهسازی عملکرد و ساختار نظام آموزشی و تحقیقاتی کشور بهمنظور دستیابی به اهداف سند چشمانداز و شکوفایی علمی2اصلاح نظام پذیرش دانشجو و توجه ویژه به استعداد و علاقهمندی دانشجویان در انتخاب رشته تحصیلی و افزایش ورود دانشجویان به دورههای تحصیلات تکمیلیساماندهی و تقویت نظامهای نظارت، ارزیابی، اعتبارسنجی و رتبهبندی در حوزههای علم و فناوریساماندهی نظام ملی آمار و اطلاعات علمی، پژوهشی و فناوری جامع و کارآمد.حمایت از تأسیس و توسعه شهرکها و پارکهای علم و فناوریتوزیع عادلانه فرصتها و امکانات تحصیل و تحقیق در آموزش عالی در سراسر کشورشناسایی نخبگان، پرورش استعدادهای درخشان و حفظ و جذب سرمایههای انسانیافزایش بودجه تحقیق و پژوهش به حداقل ۴% تولید ناخالص داخلی تا پایان سال ۱۴۰۴ با تأکید بر مصرف بهینه منابع و ارتقاء بهرهوریاهتمام بهنظام تعلیم و تربیت اسلامی و اصل پرورش در کنار آموزش و پژوهش و ارتقاء سلامت روحی و معنوی دانشپژوهان و آگاهیها و نشاط سیاسی آنانحاکمیت مبانی، ارزشها، اخلاق و موازین اسلامی در نظام آموزش عالی، تحقیقات و فناوری و تحقق دانشگاه اسلامی3تربیت اساتید و دانشجویان مؤمن به اسلام، برخوردار از مکارم اخلاقی، عامل به احکام اسلامی، متعهد به انقلاب اسلامی و علاقهمند به اعتلای کشورحفظ موازین اسلامی و ارزشهای فرهنگی و اجتماعی در استفاده از علم و فناوریتقویت و گسترش گفتمان تولید علم و جنبش نرمافزاری در کشورتقویت عزم ملی و افزایش درک اجتماعی نسبت به اهمیت توسعه علم و فناوری4ارتقاء روحیه نشاط، امید، خودباوری، نوآوری نظاممند، شجاعت علمی و کار جمعی و وجدان کاریتشکیل کرسیهای نظریهپردازی و تقویت فرهنگ کسبوکار دانشبنیان و تبادل آراء و تضارب افکار، آزاداندیشی علمیارتقاء منزلت و بهبود معیشت استادان، محققان و دانشپژوهان و اشتغال دانشآموختگاناحیاء تاریخ علمی و فرهنگی مسلمانان و ایران و الگوسازی از مفاخر و چهرههای موفق عرصه علم و فناوریگسترش حمایتهای هدفمند مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران و فعالیتهای عرصه علم و فناوریافزایش سهم علم و فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، ازدیاد توان ملی و ارتقاء کارآمدیایجاد تحول در ارتباط میان نظام آموزش عالی، تحقیقات و فناوری با سایر بخشها5حمایت مادی و معنوی از فرآیند تبدیل ایده به محصول و افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش پیشرفته و فناوری داخلی در تولید ناخالص داخلی باهدف دستیابی به سهم ۵۰ درصدتحکیم و تعمیق پیوند حوزه و دانشگاه و تقویت همکاریهای مستمر راهبردیتنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال و متناسبسازی سطوح و رشتههای تحصیلی با نقشه جامع علمی کشور و نیازهای تولید و اشتغالتعیین اولویتها در آموزش و پژوهش با توجه به مزیتها، ظرفیتها و نیازهای کشور و الزامات نیل به جایگاه اول علمی و فناوری در منطقهحمایت از مالکیت فکری و معنوی و تکمیل زیرساختها و قوانین و مقررات مربوطافزایش نقش و مشارکت بخشهای غیردولتی در حوزه علم و فناوری و ارتقاء سهم وقف و امور خیریه در این حوزهتوسعه و تقویت شبکههای ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاهها، مراکز علمی، دانشمندان و پژوهشگران و بنگاههای توسعه فناوری و نوآوری داخلی و خارجی و گسترش همکاریها در سطوح دولتی و نهادهای مردمی با اولویت کشورهای اسلامیتوسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوریهای جدید و حمایت از تولید و صادرات محصولات دانشبنیان و متکی بر فناوریهای بومی بهویژه در حوزههای دارای مزیت و ظرفیت، با اصلاح امر واردات و صادرات کشورگسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهامبخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقهای و جهانی بهویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور6اهتمام بر انتقال فناوری و کسب دانش طراحی و ساخت برای تولید محصولات در داخل کشور با استفاده از ظرفیت بازار ملی در مصرف کالاهای وارداتیاستفاده از ظرفیتهای علمی و فنی ایرانیان مقیم خارج و جذب متخصصان و محققان برجسته سایر کشورها بهویژه کشورهای اسلامی حسب نیازتبدیل ایران به مرکز ثبت مقالات علمی و جذب نتایج پژوهشهای محققان، نخبگان علمی و نوآوران سایر کشورها بهویژه جهان اسلام
همانگونه که مشاهده میشود در ردیف پنجم سیاستها موارد متعددی از جمله:
افزایش سهم علم و فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، ازدیاد توان ملی و ارتقاء کارآمدی؛
حمایت مادی و معنوی از فرآیند تبدیل ایده به محصول و افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش پیشرفته و فناوری داخلی در تولید ناخالص داخلی باهدف دستیابی به سهم ۵۰ درصد؛
حمایت از مالکیت فکری و معنوی و تکمیل زیرساختها و قوانین و مقررات مربوط؛
توسعه و تقویت شبکههای ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاهها، مراکز علمی، دانشمندان و پژوهشگران و بنگاههای توسعه فناوری و نوآوری داخلی و خارجی و گسترش همکاریها در سطوح دولتی و نهادهای مردمی با اولویت کشورهای اسلامی
و همچنین در ردیف ششم این سیاستها موارد:
توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوریهای جدید و حمایت از تولید و صادرات محصولات دانشبنیان و متکی بر فناوریهای بومی بهویژه در حوزههای دارای مزیت و ظرفیت، با اصلاح امر واردات و صادرات کشور؛
توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوریهای جدید و حمایت از تولید و صادرات محصولات دانشبنیان و متکی بر فناوریهای بومی بهویژه در حوزههای دارای مزیت و ظرفیت، با اصلاح امر واردات و صادرات کشور؛
استفاده از ظرفیتهای علمی و فنی ایرانیان مقیم خارج و جذب متخصصان و محققان برجسته سایر کشورها بهویژه کشورهای اسلامی حسب نیاز؛
تبدیل ایران به مرکز ثبت مقالات علمی و جذب نتایج پژوهشهای محققان، نخبگان علمی و نوآوران سایر کشورها بهویژه جهان اسلام؛
همگی بهطور بارز به توسعه مبادلات فناوری، رونق فنبازار و اقتصاد فناوری کمک شایانی میکنند.
2-7-2. وضعيت کشور در زمينۀ فنبازار
براي توصيف وضعيت کشور در اين زمينه بايد گفت، با وجود تلاشهاي صورت گرفته براي تسريع مبادلات فناوري تاکنون مدل کاملي از فنبازار در ايران شکل نگرفته است. اين تلاشها با ايدههاي خوبي شکلگرفته ولي هیچکدام دوام نداشته است (حسيني و سهرابي،1389). برخي از اين اقدامات عبارتند از:
الف. بولتن دانش فني طي سالهاي ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۰؛
ب. بانک اطلاعات توسعه فناوريهاي مورد عرضه و تقاضا (در مرحله طرح)؛
ج. بانک اطلاعات فناوري (وزارت صنايع)؛
د. تدوين مجموعهها و بانکهاي اطلاعاتي توسط شرکت کارآفرينان بصير
از طرف ديگر شاهد فعاليت پراکنده و نامنسجم صندوقهاي مالي حمايت از طرحها و فناوريها مانند طرح اعطاء کمکهاي فني (وابسته به وزارت صنايع و معادن)، طرح دو در هزار (تاوا بند پ تبصرۀ ۳ قانون بودجه)، صندوق حمايت از فناوريهاي الکترونيکي، طرح توسعه کاربري فناوري اطلاعات (تکفا) و ... هستيم. ايجاد ارتباط منصفانه و دقيق بين متقاضيان و صندوقها توسط مرکزي معين، بسيار مفيد و مغتنم خواهد بود. پارک فناوري پرديس موسسۀ گسترش و موسسۀ آموزشی و تحقيقات IT نوسازي صنايع ايران با پيشنهاد برگزاري نمايشگاه مجازي وزارت دفاع، هر يک تلاشهای را در راستاي پيشبرد مفهوم و راهاندازی فنبازار داشتهاند.
با گسترش روزافزون اهميت فنبازارها در دنيا بهعنوان يک ابزار قدرتمند توسعه و تبادل فناوري، ايدۀ ايجاد فنبازار در کشور در سال 1381 شکل گرفت. با توجه به نبود تجربۀ مشابه در داخل کشور، فاز مطالعاتي فنبازار ملي ايران در همان سال در دو مجموعه پارک فناوري پرديس و انديشکدۀ صنعت و فناوري آصف آغاز شد. مدل مناسب براي پيادهسازي در ايران با توجه به مطالعات انجام شده و نيز شرايط و زيرساختهاي موجود در کشور در سال 1382 استخراج گرديد و منجر به شکلگيري اولين فنبازارها در پارک فناوري پرديس و انديشکدۀ صنعت و فناوري آصف شد که تحت عنوان فنبازار ملي ايران و فنبازار دفاعي به کار خود ادامه دادند. در ادامه، به مهمترين اقدامات انجامشده در راستاي ايجاد فنبازار در کشور اشاره ميگردد.
1-2-7-2. فنبازار دفاعي؛ تجربۀ فنبازار در وزارت دفاع و پش ن م
مفهوم فنبازاردر وزارت دفاع از نیمة دوم دهة 70 شکل گرفت. که منتهی به تهیة ادبیات گستردهای در قالب کتاب فنبازار و 6 بولتن در ابتدای دهة 80 شد. در سال 81 فرم شناسایی عرضه و تقاضای فناوری تهیه و برای تکمیل توسط سازمانهای صنعتی ارسال گردید.
اولین اقدامات تعاملاتی و نهادسازی در ودجا در موضوع فنبازار در اواخر سال 81 در ارتباط با وزارت علوم شکل گرفت که بصورت هستة مشترک و با تدوین سند مشترک همکاری کلید خورد.
در اولین جشنوارة تحقیقات دفاعی در سال 82 در هفتة پژوهش؛ فنبازارشکل گرفت و سازمانهای صنعتی در سالن نمایشگاه صدا و سیما نسبت به ارائة دستاوردهای دفاعی مبادرت نمودند. از همان زمان به بعد فنبازار همراه با جشنوارههای مرتبط برگزار گردید.
در فنبازارهای ملی نیز بخش دفاعی به فراخور و متناسب با شرایط نسبت به ارائة دستاوردهای فناورانه خود اقدام نموده است.
در نمایشگاه هفتة پژوهش سال 83 وزیر دفاع وقت از نمایشگاه فنبازار دفاع دیدن نموده و طی توصیهای تمامی مدیران را نسبت به بازدید از نمایشگاه مذبور فعال نمودند. پس از بازدید مدیران؛ معاون طرح و برنامه وزارت دفاع و رئیس مؤسسه وقت مسؤول جمعآوری گزارش بازدید مدیران از نمایشگاه هفتة پژوهش و فنبازار شدند. طبق نظر وزیر وقت؛ غنا و حجم دستاوردهای فناوری ارائه شده حائز توجه بوده است.
توسعة فنبازاربدون شک از بخش دفاعی شکل گرفته و به بخش ملی گسترش یافته است. اولین همایش فنبازار ملی در وزارت دفاع در دانشگاه مالک اشتر برگزار شده که در آن چند کارگاه از جمله تجاریسازی برقرار گردید.
یکی دیگر از فعالیتهای فنبازار که توسط مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی انجام گرفت برگزاری اولین دورة آموزشی فنبازار بود که برای فرهنگسازی صورت گرفت. در این دوره از اساتید بخش ملی و دفاعی برای آموزش بهره برده شد.
در قالب کارگروه فنبازار 20 جلسة توجیهی و هماهنگی از نمایندگان سپاه و ارتش و سازمانهای صنعتی ودجا دعوت بعمل آمد. از جمله سازمان هوافضا اطلاعات فناوری خود را که قابل فروش بودند در یک مرحله ارائه نمود. از طرف ارتش نیز نسبت به معرفی یک فناوری که برای بخش ملی می توانست جذاب باشد اقدام نمود.
پس از سال 84 در بیشتر موارد در هفتة پژوهش ملی، غرفههایی برای نمایش فناوری بخش دفاعی اختصاص داده شده است.
از جمله اقدامات دیگر از سال 86 به بعد تشکیل دفاتر فنبازار در تعدادی از سازمانهای صنعتی وزارت دفاع از جمله هوافضا و سازمان صنایع دفاع (ساصد) بوده است. که در ساصد به اندازهای پیش رفت که ساختارسازی صورت گرفت
در سال 86 با نمایندگان حفاظت اطلاعات پیرامون محدودیتهای امنیتی در فروش فناوری جلساتی برگزار گردید. این موضوع اگرچه منفصل شد اما در سال بعد در قالب کتاب طبقهبندی امنیتی فناوریهای دفاعی تدوین گردید.
یکی دیگر از اقداماتی که صورت گرفت تحقیق پیرامون نحوة قیمتگذاری فناوری بود که خروجی آن بصورت کتاب در اختیار علاقهمندان قرار داده شده است.
در سال 87 بدلیل تشکیل صندوق حمایت از تحقیقات در مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی فعالیتهای فنبازار ذیل دو معاونت این صندوق یعنی معاونتهای تجاریسازی و اقتصادی قرار گرفت.
یکی از اقداماتی که به ایجاد زیرساخت لازم برای برقراری فنبازار کمک شایانی مینماید سازوکار ثبت پتنت است که در قالب دفتر ثبت اختراعات و اکتشافات دفاعی در مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی تشکیل گردیده و هم اکنون فعالیت مینماید.
در سال 91 در معاونت صنعتی وزارت دفاع شرکتی بنام شرکت رشد فناوری (شرف) شکل گرفت. این شرکت در خصوص تجاریسازی فناوریهای ودجا اطلاعات 170 طرح از سازمانهای وزارت را دریافت نموده و 30 طرح از آن را که قابلیت تجاری دارند انتخاب نموده و تاکنون 4 طرح را تجاری نموده و به بخش خصوصی انتقال داده است. طرحهای ارسالی از سازمانها در سایت شرف ارائه گردیده و آماده ارائه به مشتریان است.
در سازمان صنایع هوایی از سال 90 شناسنامه فناوریهای احصاء شده در سازمان در دستور کار قرار گرفته و در سال جاری 200 مورد فناوری، شناسنامهدار شده است. شناسنامههای تهیه شده در نمایشگاههای شرکتهای دانشبنیان، نانوفناوری و صنعت هوایی کیش در معرض دید متخصصین قرار گرفته و در زمینة نانو 3 تا 4 عنوان درخواست قرارداد شده است (چسب/پوششهای ضدخوردگی). شرکتهای دانشبنیان در چند حوزة فناوری درخواست همکاری نموده (کامپوزیت، سیستمهای کنترل، بیودیزل). برخی از این مجموعههای که درخواست همکاری دادهاند با محدودیت مالی روبرو بودند که تلاش شده تا از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت شوند. همچنین سازمان صنایع هوایی با سازمان صنایع دفاع و صنایع دریایی در زمینة مبادلات فناوری مواردی را به انجام رساندند. در زمینة صادرات نرمافزار و خدمات فناوری در چندین مورد بطور موفق انجام شده و درآمد فروش فناوری کسب شده است. با انجام فعالیتهای تحقیقاتی و صنعتی در طول سالهای گذشته تا کنون، سازمان صنایع هوایی مشحون از فناوریهای پیشرفته و دومنظوره میباشد که با سازوکار فنبازار، نرخ مبادلات فناوری بشدت افزایش و متناسب با موجودی فناوریهای احصاء شده سازمان خواهد شد.
در ساصد از جمله اقدامات مرتبط با فنبازار "احصاء فناوری" بود. در سازمان هوافضا اقدام مهمی که برای فنبازار ضروری است یعنی اطلس فناوری، استخراج گردید. در این اطلس فناوریهای کسب شده در قالب فرم مشخصات فهرستبرداری گردید.
اخیراً میز فنبازار دفاعی در مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی ستاد کل ایجاد گردیده است. همچنین معاونت صنعتی وزارت دفاع برروی تجاریسازی و فنبازار دفاعی29 کمیتة راهبری تشکیل داده است.
همچنین در بهمن ماه 93 نمایشگاه تولیدات صنعتی غیردفاعی در وزارت دفاع برگزار گردیده است.
مطالب ذکر شده در فوق حاصل یک دهه فعالیتهای فنبازار بوده که متاسفانه نتوانسته است به موفقیت لازم که همانا بالا بردن نرخ مبادله فناوری میباشد در سطح وزارت دفاع دست یابد.
بیان مطالب بالا بدین معنی نیست که در وزارت دفاع خرید یا فروش فناوری صورت نگرفته است. برای مثال در سازمان صنایع هوایی ودجا با نیروهای نظامی و با شرکتهای دانش بنیان خرید و فروش انجام گرفته است اما در سازوکاری غیرنهادینه بوده است.
2-2-7-2. ویژگی فنبازار دفاعی
مقولة دفاع با علم، فناوری و نوآوری یک ارتباط دو طرفه دارد. از یک طرف تولید روزافزون قدرت دفاعی، وابسته به علوم و فناوریهای نوین بوده و از طرف دیگر بخش دفاعی با معرفی فناوریهای جهشی و نوظهور، نقش بسزایی در تحولات فناورانه داشته است. بهدلیل مأموریت بخش دفاعی در تولید مؤلفة قدرت نظامی و نقش کلیدی آن در دفاع و امنیت در مسیر تحقق اهداف انقلاب اسلامی موجب میشود تا درآمیختگی علم و دفاع همچنان باقی و یکی از نتایج این شالودة ارتباطی، ظهور نسلهای تحقیق و توسعه از جمله توجه به نیاز کاربر دفاعی و فشار فناوری بوده که همچنان مورد توجه بخشهای دفاعی میباشد.
اهمیت نیاز بخش دفاعی به علم، فناوری و نوآوری و همچنین تقویت این ارتباط متقابل با تغییراتی که در
ماهيت و شكل نبرد ایجاد گردیده و تغيير در ماهيت تهديدات نظامي؛
نياز نيروهاي مسلح به سمت تنوع بالا، شمارگان پايين، فناوري و كيفيت برتر، زمان و هزينه كمتر و انعطاف بالاتر؛
مناسبات سياسي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و فناورانه دنيا و تأثیر آن بر كشور،
ساختار جامعه جوان و اقبال به تسریع در رشد (و دیدن این رشد در کسب علم، فناوری و نوآوری) و تأثیر این مجموعه بر حوزه دفاع
ایجادشده و بیش از پیش مورد توجه میباشد.
نکتة مهم دیگر در بخش دفاعی تنوع محصولات، تجهیزات، تسلیحات، تأسیسات و زیرساختهای لازم در حوزههای نرم فناوری همچون مدیریت تا حوزههای نیمهسخت همچون علومشناختی، طب رزم و جیرة نظامی و در نهایت حوزههای سخت ادوات نظامی همچون موشک، پهپاد، زیردریایی باعث شده است تا بخش دفاعی بهمثابه کشوری کوچک از جهت تنوع فناوریهای موردنیاز تبدیل گردد.
نکتة بارز دیگر، سکوهای مشترک فناوری در محصولات مختلف بخش دفاعی است که زمینة به اشتراکگذاری و بهرهوری فناوری را در حد قابل توجهی باعث گردیده است. به بیانی دیگر فناوریهای موضوعی و شیئی کسبشده در صنایع مختلف، همزمان درخواستکنندههای دیگری خواهد داشت.
این نوع ویژگیها باعث گردیده تا فنبازاربهعنوان سازوکار رونقبخش جریان توسعة فناوری در بخش دفاعی از نیروهای پیشران بیشتری برای شکلگیری برخوردار باشد.
در چند سال گذشته وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در صدد برآمده تا با مهندسی نظام جامع اکتساب، طراحی و پیادهسازی نظام نوآوری ودجا را در دستور کار قرار دهد. نگاشت نهادی نظام نوآوری و یکپارچهسازی نظام دستیابی به فناوری از جمله تأسیس مراکز توسعة فناوری، دفاتر طراحی، دفاتر مطالعات و نوآوری؛ ظهور نهادهای مبادلهکنندة فناوری را بیش از پیش مهیا نموده زمینة تقویت شکلگیری فنبازار ایجاد میگردد. در این شرایط فنبازار بهعنوان مکانیزمی برای تحریک طرفهای عرضه و تقاضا به مبادلات دانش و فناوری جایگاه ویژهای دارد.
همچنین با مطرح شدن سیاستهای هسته و شبکه بهعنوان سیاست اصلی در تقسیم کار ملی، بخش دفاع و نیز با توجه بهضرورت فرهنگسازی برای رواج فرهنگ کسبوکار در صنایع دفاعی و مبنا قرار دادن اقتصاد دفاع در تصمیمگیریهای مربوط به صنعت و تحقیقات دفاعی، فنبازار دفاعی بهعنوان سازوکاری برای پیادهسازی این سیاستها بیش از پیش اهمیت مییابد.
با توجه به موارد فوق، در این تحقیق فنبازار دفاعی بهعنوان سازوکاری برای کمک به مبادلات فناوری، بین صنایع و سازمانهای دفاعی تعریف میشود. بر اساس این تعریف، فنبازار دفاعی محلی حقیقی یا مجازی است که صنایع و سازمانهای دفاعی میتوانند دانش و فناوریهای خود را اعم از دانش و فناوریهای دارای طبقهبندی و یا عادی را، در معرض فروش به سایر صنایع و سازمانهای دفاعی قرار دهند.
همچنین وزارت دفاع با راهاندازی دفتر حسابداری مدیریت دفاعی (حمد) در سالهای اخیر در تلاش بوده تا نسبت به محاسبه ارزش داراییهای نامحسوس (فناوری)، وضعیت توانمندی فناورانه را مشخص نماید.
شایان ذکر است که در این تحقیق فنبازاردفاعی بر مفهومی بیش از خریدوفروش فناوری دلالت داشته و بهعنوان یک ابزار سیاستی برای اجرای سیاست هسته و شبکه، رواج فرهنگ کسبوکار و ارتقاء مبادلات دانش و فناوری در نظام نوآوری دفاعی مدنظر قرار گرفته است.
در شرایط فعلی فنبازار دفاعی، باید معطوف به یكی از چالشهای كلیدی صنعت دفاعی، یعنی گسترش شرکتهای قطعه ساز باشد. برپایی فنبازار دفاعی به ودجا كمك خواهد كرد تا شرکتهای مستعد قطعهسازی در كشور را شناسایی و در چارچوب یك استراتژی مشخص، بعضی از فناوریهای خود را به این شرکتها واگذار كند. شاید این شرکتها در آغاز كار، فاقد توان مالی لازم برای خرید فناوریهای موردنظر از سازمان باشند؛ اما با استفاده از روشهای بیع متقابل میتوان بر این مشكل غلبه كرد: شرکتهای قطعهساز از سازمان فناوری خریداری نموده و در ازای آن، مقدار معینی از قطعات و زیرسیستمها را به سازمان میفروشند. با برگزاری این فنبازار، سایر صنایع كشور نیز فرصت مییابند تا با توانمندیهای فناورانه صنایع آشنا شده و با خرید این فناوریها بر قدرت نوآوری و رقابتپذیری خود بیفزایند.
فنبازار دفاعی خصوصیات و الزامات متعددی دارد، از جمله:
دارا بودن شبکههای دفاعی و ملی نقشآفرينی همانند خريداران و فروشندهها، بهمنظور حصول آمادگیهای لازم براي حضور در بازارهای مربوطه؛
وجود سازوكارهای لازم در بخشهای مختلف تحقیقات بازار و تحقیقات فناوري جهت حضور مؤثر،
دارا بودن تفکر و نگرش نوین به مقوله فنبازار دفاعی در زمینه تعریف دقیق سطح دسترسیها (مثلاً محرمانه و عادی)، مثلاً فنبازار دفاعی را میتوان به دو بخش عادی و محرمانه طبقهبندی کرد بهطوریکه فنبازار دفاعی بتواند اتصالات لازم را با بخش ملی و فراملی برقرار نماید تا بتواند از ظرفیتهای ملی و فراملی استفاده نماید. چراکه اساساً فنبازار دفاعی بهتنهایی نمیتواند موفق گردد.
دارا بودن قانون مالکیت فکری و معنوی در سطح فنبازار دفاعی و الزام پیادهسازی آن
برنامهریزی فرهنگی جهت ارتقاء سطح فرهنگی فنبازار، چرا که باید بر روی نیروها، دانشمندان سازمان، طراحان و متخصصان فناوری این فرهنگ پیادهسازی شود که مدیریت فناوری بایستی مبتنی بر اصول علمی و چرخه عمر باشد.
ایجاد یک سیستم انگیزشی و حمایتی در سطح دفاع جهت رونق گرفتن بازار الزامی میباشد، چرا که برای اینکه یک فناوری از بین نرود، نیازمند آن است تا بهوسیله یک سازوکار انگیزشی، در یک صنعت دیگر (که احتیاج دارد) مورد استفاده قرار بگیرد تا بتواند روال توسعه خود را طی نماید.
طبقهبندی فنبازار دفاعی مبتنی بر ویژگیهای فناوریها، ازجمله زرد، سبز و قرمز. البته استراتژیهای ترکیبی و اساسی باید برای این نوع فنبازارها ایجاد گردد.
داشتن برنامهریزی و زمانبندی دقیق در سطح فنبازار، بهطوریکه بتوان از تأخیرها در مبادلات جلوگیری نمود. فنبازار دفاعی باید دارای این سازوکار باشد که در بین فرآیندهای عرضه و تقاضای فناوریها، تأخیری صورت نگیرد.
ایجاد یک مرکز اطلاعرسانی پویا و منظم و قوی، بهطوریکه بتواند بین سازمانهای نظامی ارتباط ایجاد نمایند.
از دیگر ویژگیهای فنبازار دفاعی، تقویت اصول مذاکره حرفهای در سطح تبادلات داخلی فنبازار میباشد چرا که آفت فنبازارهای کنونی تفکرات سنتی در مذاکرات خریدوفروش میباشد. این ویژگی در فنبازارهای اروپایی و آمریکایی موفق بسیار دیده میشود.
یکی از رویکردهای اخیر موثر در شکلگیری فنبازار، تشکیل هستههای دانا و شبکههای توانا میباشد؛ الگوی بومیسازی فناوریهای دفاعی بر پایه رویکرد هسته و شبکه توسعه مییابد، تدارکات لازم برای فعالسازی فنبازار را مهیا میکند.
ویژگی اساسی فنبازار دفاعی، توجه به عوامل امنيتي و حفاظتي در تبادلات میباشد. البته رویکردها و دستورالعملهای مختلف و جزئی و در سازمانها موجود میباشد که باید همگی یکپارچه و با یک دستورالعمل و قانون، وارد فضای فنبازار گردند.
فنبازار دفاعی باید یک متولی مجزا و مستقل داشته باشد. البته در بسیاری از کشورها این کار در قالب معاونت فناوری در سطح وزارتخانه ایجاد شده که در ودجا ایجاد نشده است.
فنبازار دفاعی، تفکر، مدل، دستورالعمل و واژگان یکسان و هماهنگ نیاز دارد. البته این امر در سطح موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی راهاندازی شده است اما نیاز به بهبود و ارتقاء دارد.
فنبازار باید دارای یک سیستم مناسب قیمتگذاری و خریدوفروش مناسب باشد؛ که متأسفانه در ایران و بخش دفاع این عمل صورت نگرفته است.
بعد آگاهسازي آموزشي در فنبازار بسیار مهم و اساسی میباشد که بایستی به صورت سیستماتیک و منطقی آغاز شود. شرایط کنونی بهصورت مقطعی و جزیرهای است (مثلاً بحث تسهيلات، آموزش، دورههاي تكميلي، حقوق فناوري، مالكيت فكري، مالكيت معنوي).
3-2-7-2. ضرورت تمرکز بیشتر بر جایگاه سکوهای فناوری در شکلگیری فنبازار دفاعی کشور
سکوهای مشترک فناوری در بخش دفاعی زمینههای بسیار مناسبی را برای به اشتراکگذاری فناوری برای صنایع مورد نیاز ایجاد مینماید. با توجه به الگوی شکست فناوری از سطح سامانه تا ماژول که در ستاد بومیسازی فناوری دفاعی طراحی و با کمک سازمانهای صنعتی که خود از طریق wbs پروژههای سامانهای خود را خرد نمودهاند طراحی و بکارگرفته شده است، با استفاده از نرمافزار مربوط ریزفناوریهای بسیاری در فناوریهای سیستمی میتوان یافت که خوراک مبادلاتی فناوری را در بین صنایع دفاعی و غیردفاعی ارتقاء خواهد بخشید. فنبازار با توجه به این حجم از فناوریهای مشترک در حال اکتساب زمینة ایجاد و بکارگیری مناسبی را خواهد داشت.
با توجه به اینکه در سالهای اخیر، بودجه دفاعی دولتها کاهشیافته و متقابلاً توانایی آنها برای خرید از شرکتهای دفاعی کاهشیافته، علاقهمندی این شرکتها برای توسعه محصولات در زمینه سکوهای مشترک بیش از پیش افزایشیافته است. موسسه مکنزی در سال 2012، در پژوهشی به مصاحبه با مدیران 20 شرکت دفاعی پرداخته و از آنها در رابطه با حوزههایی که بیشترین ظرفیت برای سودآوری در چند سال آینده را دارند، سؤال شده است. از میان گزینههای مختلف، هوافضای تجاری با 81% ، سیستمهای بیسرنشین با 71% و امنیت سایبری با 52% بیشترین گزینههای انتخاب شده بودهاند، این گزینهها نشان میدهد که گرایش و علاقه این شرکتها به سمت سکوهای مشترک فناوری بیش از سایر فناوریها است و این خود نشان از موفقیت انتقال فناوری در این نوع از فنبازارها است.
نوعی دیگر از انتقال فناوری در فنبازارهای دفاعی را میتوان در شرکتهای تولید کننده تجهیزات نظامی یافت. این شرکت بهواسطه رقابتشان در عرصه بازارهای تسلیحاتی و جنگافزاری، به تحقیق و توسعه گستردهای در زمینه فناوریهای پیشرفته پرداخته و با توجه به انحصاری بودن فناوری و نداشتن موانع خاص، با بررسی و پیدا کردن نیاز بازار، به راحتی از فناوری کسبشده در راستای ساخت تجهیزات غیرنظامی استفاده میکنند یا به عبارت بهتر، انتقال فناوری در داخل خود شرکت صورت میگیرد. در همین راستا 10 شرکت با بیشترین سود دفاعی در سال 2013 بررسی گردید.
جدول 11-2. سود شرکتهای دفاعی
کل سود سال 2013درصد سود دفاعیشرکترتبه45,358.0089.30%لاکهید مارتین186,623.0036.90%بوئینگ229,802.5094.00%BAE سیستم323,706.0093.00%رایتون424,661.0079.10%نورث گرامن531,218.0060.30%جنرال دینامیک681,192.6020.40%ایرباس762,600.0019.00%یونایتد تکنولوژی819,456.8050.30%تالس921,968.4049.60%فینمکانیکا10
همانطور که در جدول بالا مشخص است، شرکتهایی مانند بوئینگ، ایرباس، یونایتد تکنولوژی، تالس و فینمکانیکا با اینکه جزو سودآورترین شرکتهای دفاعی هستند اما تنها در حدود 50% سودشان حاصل از فروش تجهیزات دفاعی بوده است و باقی سودشان از بخشهای تجاری غیرنظامی بوده است. برای مثال شرکت بوئینگ هم به تولید هواپیمای غیرنظامی میپردازد و هم جنگنده تولید میکند. رباتها و سیستمهای بیسرنشین نیز همینگونه هستند، هم برای اهداف نظامی تولید میشوند و هم برای اهداف غیرنظامی.
4-2-7-2 نقش مؤسسه در مبادلات فناوری ودجا
در اجراي ماده 7 قانون تشكيل وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران مصوب 28/5/1368 مجلس شوراي اسلامي، موسسه آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي آموزش و پژوهش جهت ارتقاي سطح علوم و فناوری دفاعي و نيل به خودكفايي در صنايع نظامي تشكيل گردیده است: برخی وظایف مؤسسه به شرح زیر است (اساسنامه موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی تصویب 8/10/1370 کمیسیون امور دفاعی مجلس) :
هدايت و هماهنگ نمودن و تأييد اعتبارات مورد نیاز امور تحقيقات صنعتي نظامي نيروهاي مسلح و سازمانهاي وابسته به وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران و بهرهگيري از امكانات تحقيقاتي، آموزشي و صنعتي آنها و پشتيباني علمي، فني و اطلاعاتي آنها در زمينه تحقيقات صنايع نظامي.
تهيه و تدوين استانداردهاي اقلام و مصنوعات نظامي كشور.
كسب آگاهي از پيشرفتهاي حاصله در صنايع نظامي و شناخت سيستمهاي تسليحاتي و تجهيزات نظامي پيشرفته در جهان از طريق برقراري ارتباطات لازم با مراكز و مؤسسات اطلاعاتي، علمي، پژوهشي و صنعتي ذیربط در داخل و خارج از كشور.
بهكارگيري و مصرف درآمدهاي اختصاصي حاصله از ارائه خدمات و دستاوردهاي تحقيقاتي خود پس از واريز به حساب خزانه و دريافت صد در صد آنها در حدود اعتبارات مصوب با تصويب رييس هیئتامنا در جهت گسترش امكانات و توسعه فعاليتهاي موسسه.
همكاري با مؤسسات دولتي و غيردولتي داخلي و خارجي در زمينه آموزش، پژوهش، توسعه و انتقال هرگونه فناوری قابلاستفاده در صنايع نظامي.
اداره و تأسيس مراكز تحقيقاتي و آموزي و پژوهشكدههاي موجود و مورد نياز وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران و سازمانهاي وابسته با رعايت قوانين و مقررات مربوط.
با توجه به ظرفیت قانونی فوق مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی بمنظور تقنین مالی و معاملاتی تحقیقات و فناوری دفاعی مبادرت به تنظیم آئیننامهای نموده است که از طرف ستاد کل نیروهای مسلح بعنوان مبنای قانونی مالی در این حوزه برای نیروهای مسلح مورد تأکید قرار گرفته است.
آئیننامة مالی معاملاتی مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی
برخی از مفاد این آئیننامة ارتباط نزدیکی با ایجاد زیرساختهای فنبازار دارد در این قسمت ارائه میگردد:
ماده 6 – اختراع، اکتشاف و نوآوریای مورد حمایت این آییننامه قرار خواهد گرفت که یک یا چند مورد از موارد ذیل دارا باشد:
1-6) قابلیت کاربری دفاعی داشته باشد.
2-6) نتایج برجسته و قابل توجهی داشته باشد.
3-6) توان دفاعی و امنیتی کشور را افزایش دهد.
4-6) قبلاً در کشور به ثبت نرسیده باشد.
5-6) در کمیسیون به تصویب رسیده باشد.
فصل سوم آئیننامة - حقوق و امتیازات مخترعین، مکتشفین و نوآوران
ماده 7 – حقوق ناشی از اختراع، اکتشاف و نوآوری منحصراً به مخترع، مکتشف یا نوآور تعلق دارد. اگر دو یا چند شخص مشترکاً اختراعی کرده باشند و یا اکتشاف و یا نوآوری داشته باشند، حقوق ناشی از آنها مشترکاً به آنان تعلق خواهد داشت.
تبصره- تعیین سهم هر یک از اشخاص نسبت به حقوق ناشی از اختراع، اکتشاف و یا نوآوری بر عهده کمیسیون است.
ماده 8- حقوق مادی ناشی از اختراع، اکتشاف و یا نوآوری، با صدور معرفینامه و تعیین مبلغ حمایت مادی از طرف کمیسیون برای موسسه از محل صندوق ویژه حمایت از اختراعات پرداخت میشود.
تبصره1- صندوق ویژه حمایت از اختراعات با تأمین میزان مشخصی از بودجه سازمانهای دفاعی در بودجه سالیانه موسسه ایجاد میشود.تعیین میزان بودجه سازمانها و مراجع ذیربط برای تأمین مالی حساب ویژه حمایت از اختراعات بر عهده کمیسیون است.
تبصره2- تشخیص کمیسیون در خصوص میزان مبلغ حمایت از مخترع، مکتشف و یا نوآور برای صندوق لازمالاجرا است.
ماده9- در صورتی که اختراع، اکتشاف و نوآوری دارای جنبه نظامی – امنیتی و جنبه غیرنظامی – غیر امنیتی باشد، صاحب اختراع اکتشاف و نوآوری میتواند جنبه غیرنظامی- غیر امنیتی آن را طبق قوانین جاری کشور به ثبت برساند مشروط بر اینکه اسرار نظامی- امنیتی،اختراع، اکتشاف و یا نوآوری را افشا ننماید. تشخیص این امر بر عهده کمیسیون میباشد.
تبصره 1- درصورتیکه اختراع یا اکتشاف و یا نوآوری متضمن تقویت بنیه دفاعی و امنیتی کشور بوده و یا افشاء آن باعث ورود هرگونه خسارات به سیستم و یا توان دفاعی کشور شود بایستی قبل از هرگونه اقدام برای ثبت مراتب به کمیسیون ارجاع گردد.
تبصره 4- در صورت تشخیص کمیسیون، مبلغی بابت جبران خسارت (بازار عادی یا دو منظوره) به مخترع، مکتشف یا نوآور اعطاء میشود.
ماده 10- اختراع، اکتشاف و نوآوری که در سازمانهای دفاعی حاصل میشود حقوق ناشی از آن مشترکاً به سازمان و مخترع یا مکتشف یا نوآور حسب مورد تعلق خواهد گرفت.
تبصره 1- درصد حقوقی که در اینگونه موارد به اشخاص حقیقی تعلق میگیرد توسط کمیسیون موضوع ماده 13 تعیین میگردد. اما میزان آن کمتر از 10% ارزش اقتصادی یا ارزش انحصاری ثبت اختراع، اکتشاف و نوآوری نخواهد بود.
تبصره 2- در صورتیکه بیش از یک نفر و با نسبتهای مساوی و یا متفاوت در اینگونه اختراعات، اکتشاف و یا نوآوریها حق داشته باشند، میزان و نسبت حقوق افراد توسط کمیسیون موضوع ماده 13 تعیین خواهد شد.
تبصره 3- برای مخترعین، مکتشفین و نوآوران شاغل در سازمانهای دفاعی به ازاء اختراع، اکتشاف و نوآوری و به میزان تأثیر آن در افزایش توان دفاعی یا امنیتی کشور و ارزش اقتصادی آن علاوه بر حقوق مادی مصرح در این آییننامه ممکن است مواردی نظیر امتیازات ذیل در نظر گرفته شود:
درجه، نشان و ارشدیت
اعطای بورسیه تحصیلی
فرصتهای مطالعاتی
مزایای مستمر
بازدید از نمایشگاههایی صنعتی و دفاعی خارج از کشور نوع، میزان و نحوه اهداء پاداش و روش انجام آن به تصویب کمیسیون خواهد رسید.
ماده 11- اختراع، اکتشاف و نوآوری که خارج از سازمانهای دفاعی توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی حاصل میشود و کاربرد خاص دفاعی، انتظامی و اطلاعاتی داشته باشد، در ازاء پرداخت ارزش اقتصادی یا ارزش انحصاری کارشناسی شده آن به اشخاص مزبور، به قطب صنایع دفاعی مربوطه واگذار میشود. موسسه هماهنگی لازم جهت انتقال اختراع، اکتشاف و نوآوری و پرداخت حقوق مالک آن را انجام خواهد داد.
ماده12- درصورتیکه بنا به تشخیص سازمانهای دفاعی، استفاده از اختراع، اکتشاف و یا نوآوری که برابر مفاد این آییننامه به ثبت رسیده و جهت منافع عمومی بهخصوص توان دفاعی و امنیتی کشور حیاتی یا ضروری باشد مخترع، مکتشف و یا نوآور حق مخالفت با استفاده از اختراع، اکتشاف و یا نوآوری خود را ندارد و تنها میتواند حقوق خود را طبق این آییننامه و مقررات جاری کشور مطالبه نماید. در صورت مخالفت صاحب حق، ضرورت و حیاتی بودن استفاده از اختراع، اکتشاف و یا نوآوری بایستی به تائید بالاترین مقام سازمان که رتبه سازمانی آن از وزیر یا همردیف آن کمتر نباشد برسد.
فصل چهارم آئیننامة - مرجع و چگونگی تشخیص و ثبت اختراعات،اکتشاف و نوآوریهای صنایع دفاعی
ماده13- کمیسیونی تحت عنوان (( کمیسیون عالی ثبت اختراعات، اکتشاف و نوآوریهای صنایع دفاعی و مراکز تحقیقاتی وابسته به نیروهای مسلح)) متشکل از افراد ذیل تشکیل و به تقاضاهای ثبت اختراع، اکتشاف و نوآوری رسیدگی و صلاحیت ثبت یا عدم ثبت آن را بررسی و با اکثریت حداقل 6 نفر تصمیمگیری نموده و در صورت وجود هرگونه اختلاف و به رفع آن میپردازد و میزان حقوق و نحوه اعطای آن به افراد ذیحق را تعیین مینماید.
رئیس موسسه که ریاست کمیسیون را بر عهده خواهد داشت.
نماینده تامالاختیار وزیر دفاع (معاونت امور صنعتی و تحقیقاتی)
نماینده تامالاختیار ستادکل نیروهای مسلح (معاونت تحقیقات و امور صنعتی)
نماینده تامالاختیار ارتش (اداره تحقیقات و خودکفایی سماجا)
نماینده تامالاختیار سپاه (اداره تحقیقات ستاد مشترک سپاه)
نماینده تامالاختیار نیروی انتظامی
ریاست حوزه تحقیقات و توسعه فناوری موسسه
ریاست مرکز استاندارد دفاعی ایران
مسئول دفتر حقوقی و مالکیت معنوی موسسه (دبیر کمیسیون)
تبصره 1- نمایندگان فوقالذکر برای مدت دو سال انتخاب و انتخاب مجدد آنان بلامانع است. نمایندگان منتخب بایستی صلاحیت دسترسی به اسناد طبقهبندی تا ((سری)) را داشته باشند.
تبصره 2- در بررسی اختراعات، اکتشاف و نوآوریهای هر یک از سازمانهای دفاعی، نماینده سازمان ذینفع میتواند بدون حق رأی در جلسات کمیسیون شرکت نماید.
تبصره 3- کمیسیون میتواند متناسب با موضوع اختراع، اکتشاف و یا نوآوری، از اعضای هیات علمی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بهعنوان مشاوران عالی علمی و تخصصی، برای حضور در جلسات کمیسیون دعوت نماید.
5-2-7-2. نهادهای میانجی و واسطهای نظام نوآوری ودجا
بهمنظور یکپارچهسازی کلیه فعالیتهای حمایتی، زیرساختی و میانجی توسعه نوآوری در بخش دفاع، باید معاونت امور صنعتی، معاونت طرح و برنامه، موسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی و ... این نقش کلیدی را به صورتی پررنگتر ایفا کنند. بهطور مثال این نهاد واسطهای باید فعالیتهای مختلفی انجام دهد. برخی از مهمترین این نقشها عبارتند از: کمک به ایجاد شبکهها و خوشههای تحقیقاتی و صنعتی؛ ایجاد بانکها و شبکههای اطلاعاتی؛ حمایت از مراکز انتقال فناوری و اطلاعرسانی فناوری (مانند فن بازار)؛ ایجاد و بهرهبرداری از مراکزی برای توسعه همکاریهای بینالمللی؛ توسعه سازوکارهای تعامل بخشهای علمی (دانشگاه و مراکز تحقیقاتی) و صنعتی از طریق نهادهایی مانند مراکز انتقال فناوري و مراکز مجوز فناوري و اصلاح ابزارهای نهادی مانند نظام ارتقا محققان، نظام ارزیابی تحقیقات، نظام استخدام محققان، نظام مالکیت فکری و نحوه بهرهبرداری از منافع دستاوردهای تحقیقاتی؛ شکلدهی به شورای تحقیقات دفاعی و شوراهای تخصصی تحقیقات دفاعی؛ استانداردسازی محصولات دفاعی؛ توسعه صندوقهای حمایت از نوآوری با استفاده از سازوکار سرمایهگذاری خطرپذیر بهویژه بهمنظور تعامل با بخش خصوصی و حمایت از شکلگیری شرکتهای نوپا و دانشبنیان؛ برگزاری نمایشگاهها، جشنوارهها، همایشها، و ....
نقشها و نهادهاي موردنياز بر اساس کارکردهاي نظام نوآوري ودجا
در اين بخش اقدام به تبيين نقشها و نهادهاي نظام نوآوري ودجا به تفکيک اين کارکردها ميشود. مجموعه اين نقشها و نهادها، شکلدهنده نظام نوآوري ودجا هستند. (سند نظام نوآوری ودجا مصوب وزیر وقت دفاع در 29/8/1389میباشد.)
جدول 12-2 نقشها و نهادهاي نظام نوآوري ودجا بر اساس کارکردهاي مورد انتظار
کارکردهانقشها در نظام نوآوري ودجانهادهاي مربوطه در نظام نوآوري ودجا1. سیاستگذاری، راهبری و سازماندهی نوآوریتدوين و تصويب سياستهاموسسه (از طریق هيئت امناي موسسه)/ستاد ودجاپيادهسازي سياستهااجرا در کليه سازمانهاي تحقيقاتي و صنعتي موجود در ودجاارزيابي و نظارت بر سياستهاموسسه /ستاد ودجا2. تأمین و تسهيل مالی و توسعهی زيرساختهاي نوآوريتخصيص بودجههاي تحقيقاتي و حمايت از تحقيقات دستاول و پيشرومعاونت صنعتي با همکاري موسسه و معاونت طرح و برنامه حمايت از نوآوريصندوق حمايت از نوآوري در موسسه يا در بخش خصوصيتوسعه زيرساختهاي تحقيقاتيمعاونت صنعتي با همکاري موسسه و معاونت طرح و برنامه توسعه استانداردهاي محصولات دفاعيمرکز استاندارد دفاعي در موسسه تقويت حمايت از مالکيت فکريبخش ثبت اختراع و نوآوري دفاعي در موسسه 3. توسعهي منابع انسانی نوآوراصلاح و تقويت برنامههاي توسعه و ارتقاي منابع انساني تحقيقاتيمعاونت منابع انساني با کمک معاونت امور صنعتی و موسسه و صنایع دفاعیمهندسي مجدد و اصلاح ترکيب نيروي انسانيمعاونت منابع انساني با کمک معاونت طرح و برنامه و موسسه و صنایع دفاعیتقويت دورههاي تحصيلات تکميلي متناسب با نيازهادانشگاه مالک اشتر با همکاري موسسه و صنایع دفاعیتوسعه آموزشهاي فني و حرفهاي و پرورش فنورزان ماهرصنایع دفاعی با همکاري دانشگاه مالک اشتر توسعه آموزشهاي فني و تخصصيمعاونت منابع انساني با همکاري صنایع دفاعی و دانشگاه مالک اشترجذب و بهکارگیری نخبگانسازمانهای صنعتی با همکاری موسسه 4. توسعهي ظرفيتهاي نوآوری و ارتقاي اثربخشي تحقيق و توسعه4. توسعهي ظرفيتهاي نوآوری و ارتقاي اثربخشي تحقيق و توسعهانجام تحقيقات دستاول و پيشرودانشگاه مالک اشتر و صنایع دفاعینظريهپردازي و تعامل با نيازهاي عملياتيهستههاي نوآوري در صنایع دفاعیايجاد محصول جديد (تبديل ايده به محصول جديد)دفاتر طراحي در صنایع دفاعیانجام تحقيقات روتين و نوآوريهاي تدريجيمراکز تحقيقاتي صنعتي با همکاري دفاتر طراحيمراکز تحقيقاتي دانشگاهي تحقيق و توسعه بهمنظور جذب، بوميسازي و انتشار فناوريدانشگاه مالک اشتر و صنایع دفاعیايجاد هماهنگي و جلوگيري از دوبارهکاريها و موازيکاريها در حوزه تحقيقاتشوراهاي تخصصي تحقيقاتي در موسسه 5. انتقال و انتشار دانش، تجاريسازي و کارآفرینی فناورانهارتقاي تعامل بخشهاي علمي و صنعتيمراکز انتقال فناوري و تجاريسازي فناوري در ودجا يا دانشگاههاي ملياستفاده از پارکهاي فناوري و مراکز رشد ملياصلاح قوانين و برنامههاي لازم براي افزايش تعاملات دانشي در ودجاموسسه به کمک معاونتهاي منابع انساني، امور صنعتي و طرح و برنامه ودجاافزايش تعامل ميان سازمانهاي تحقيقاتي و صنعتي ودجا و استفاده از ظرفيتهاي مکملشبکههاي تحقيقاتي و صنعتي با نظارت معاونت امور صنعتي و موسسه شبکههاي تأمینکنندگان دفاعيايجاد و انتشار اطلاعات درباره توانمنديهاي مکمل موجود در ودجابانک اطلاعات توانمنديهاي فناورانه ودجا در موسسه فنبازار دفاعي در نقش مرکز انتقال فناوري و اطلاعرساني فناورينمايشگاهها و جشنوارههاي تحقيقاتي و فناوري دفاعي با هدايت موسسه برونسپاري توسعه محصولات جديد و استفاده از ظرفيتهاي موجود در بخش خصوصيشرکتهاي مستقل کوچک و متوسط فناوري محور در بخش خصوصيصندوق حمایت از تحقیقات و نوآوری در موسسهپارکهاي فناوري و مراکز رشد ملیتوسعه همکاريهاي بينالمللي تحقيقاتي و صنعتيمرکز همکاريهاي بينالمللي در موسسه 6. افزايش توان اقتصادی در راستاي تقويت بنيهي دفاعيو7. ارتقاي توانمندیها و خلق شايستگيهاي جديد دفاعی (ارائهی محصولات و خدمات دفاعي جديد)بازارسازي و تضمين خريد محصولات نوآورانهمعاونت صنعتي با همکاري موسسه و معاونت طرح و برنامه افزايش توان تأمینکنندگان بخش خصوصيانجمن يا شبکههاي تأمینکنندگان بخش خصوصيتشويق و حمايت از فروش فناوري و اعطاي مجوزمعاونت صنعتي با همکاري موسسه و معاونت طرح و برنامه تشويق و حمايت از صادراتمعاونت صنعتي با همکاري موسسه و معاونت طرح و برنامه
همانگونه که ملاحظه میگردد مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی ظرفیت قانونی بسیار مناسبی برای فعالسازی فنبازار دفاعی دارد.
6-2-7-2. وضعیت فنبازار دفاعی در کشور از نگاه نهادی
2621915637169موسسه(میانجی)00موسسه(میانجی)فنبازاریک نهاد میانجی در درون سیستم نوآوری دفاعی کشور است. قدرت این سیستم نوآوری اولاً به نهادهای تشکیلدهنده آن و ثانیاً به روابط بین این نهادها بستگی دارد.
34139815900016211559936400
29489401774964258641124460صنعتیا دانشگاه(عرضه)00صنعتیا دانشگاه(عرضه)965835159385صنعت(تقاضا)00صنعت(تقاضا)
1854200203697
432357715251000132593512865700
1477010238456وزارت / ستاد کل/ دولت00وزارت / ستاد کل/ دولت
شکل4-2. نظام نوآوری دفاعی
در این سیستم، صنایع دفاعی بهعنوان نهادهای اصلی فاقد ویژگیهای یک بنگاه اقتصادی هستند و رفتار دوگانه "ماموریتی-اقتصادی" دارند. مدیران این صنایع بیش از آنکه به بقای صنعت بهعنوان یک بنگاه بیاندیشند به رضایت ذینفعان خود فکر میکنند. در چنین فضایی، "کاهش هزینه مبادله" جای خود را به "انجام مأموریت از راحتترین مسیر ممکن" میدهد و این نیز جای خود را به " فراهم کردن رضایت ذینفعان به هر طریق مقدور" میسپارد.
دانشگاه نیز در این سیستم شرایط خاص خود را دارد و بهجای توسعه علم به دنبال رضایت ذینفعان از طریق پر رنگ نشان دادن سهم خود در توسعه محصولات دفاعی و کسب درآمد به هر روش ممکن است. نهادهای بالادست نیز مرتباً این نقش را که دانشگاه باید مشکل صنعت را حل کند - و به عبارتی دنبالهرو صنعت باشد- تکرار میکنند.
موسسه بهعنوان نهاد میانجی تلاشهایی را برای مرتبط کردن نهادهای فوق با یکدیگر صورت داده است اما به دلیل فقدان اطلاعات و دانش لازم برای یک نهاد میانجی و ناتوانی در کاهش هزینههای مبادله در نقش خود موفق نبوده است.
پس در مجموع طرفین عرضه و تقاضا و نیز نهاد میانجی فاقد شرایط لازم برای برقراری ارتباط و انجام مبادلات فناوری بودهاند. بهطورکلی زمانی میتوان به مبادله فناوری در سیستم نوآوری دفاعی امیدوار بود که اولاً صنایع نیاز شدیدی به تأمین فنّاوری حس کنند، ثانیاً هزینه تأمین فناوری برای آنها مهم باشد، ثالثاً نهادهای میانجی بتوانند هزینه مبادله را به سطحی پایینتر از زمانی که صنعت رأساً اقدام میکند، برسانند.
وضعیت فعلی صنایع دفاعی و سیستم نوآوری دفاعی بهگونهای است که شرط اول برقرار است، یعنی بسیاری از صنایع دفاعی کشور برای پیشبرد اهداف خود به فناوریهای خاصی نیاز دارند. شرط دوم تاکنون برقرار نبوده اما شاید بعد از این برقرار باشد. در مورد شرط سوم بعید است که نهادهای فعلی بتوانند چنین نقشی ایفا کنند.
درصورتیکه در آینده سیاستهای انقباض اقتصادی در بخش دفاع تداوم یابد، صنایع دفاعی، شکلگیری نهادی که بتواند با انباشت اطلاعات و مهارتهای کارشناسی هزینههای مبادله را به حداقل برساند، مطالبه خواهند کرد.
7-2-7-2. پشتوانههای قانونی برای معاملات فناوری
یکی از مهمترین پشتوانههای قانونی که زمینة معاملات فناوری را در فرآیند نوآوری و فنبازار در بخش دفاعی تسهیل نموده و در نوع خود بینظیر میباشد آئین نامة مالی معاملاتی مؤسسة آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی میباشد که در تاریخ ...به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است. در این آئیننامه که از طرف ستاد کل نیروهای مسلح سند پایه و قانونی برای بهرهگیری از مدیریت معاملات در حوزة تحقیقات نیروهای مسلح به تمامی سارمانهای عمدة نیروهای مسلح ابلاغ گردیده است بطور شفاف به مقولة مالکیت مادی معنوی پرداخته است. در مادة 10 فصل سوم آن که اختصاص به حقوق مخترین، مکتشفین و نوآوران دارد آمده است: " اختراع، اکتشاف و نوآوری که در سازمانهای دفاعی حاصل میشود حقوق ناشی از آن مشترکا به سازمان و مخترع یا مکتشف یا نوآور حسب مورد تعلق خواهد گرفت. تبصره: در صد حقوقی که در اینگونه موارد به اشخاص حقیقی تعلق میگیرد توسط کمیسیون ماده 13 تعیین میگردد. اما میزان آن کمتر از 10% ارزش اقتصادی یا ارزش انحصاری ثبت اختراع، اکتشاف یا نوآوری نخواهد بود".
چنین ظرفیتهای قانونی اگر در فرآیند نوآوری و مبادلات فناوری جاگرفته و بهرهبرداری گردد بعنوان یک کاتالیزور دارای نیروی کشندگی اقدامات پیشینی و دارای نیروی پیشرانی برای اقدامات پسینی فنبازار بحساب میآید
8-2-7-2. سابقۀ فنبازار در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
موضوع فنبازار و تصمیمگیری و سیاستگذاری در مورد آن در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از ابتدا تاکنون با چالشهاي بسيار روبرو بوده و فرازونشيبهاي زيادي را پشت سر گذاشته است. از مهمترين اقدامات اين وزارتخانه از سال 1382 تا 1385، برگزاري چهار دوره نمايشگاه فنبازار در حاشيۀ هفتۀ پژوهش بود که با هدف زمينهسازي و تسهيل دادوستد فناوري با مشارکت مراکز مختلف فعال در عرصۀ فناوري از سراسر کشور برگزار گرديد.
9-2-7-2 فنبازار منطقهاي؛ تجربۀ فنبازار در پارکهاي علم و فناوري
موضوع راهاندازی فنبازار، از سال 1385 مورد استقبال پارکهاي علم و فناوري نيز قرار گرفت. در زمان نگارش اين تحقيق، سه فنبازار بهعنوان فنبازارهاي منطقهاي در پارکهاي علم و فناوري خراسان، اصفهان و يزد، مشغول فعاليت بودهاند. از آنجايي که رسالت اصلي پارکهاي علم و فناوري، حمايت از تحقيق و توسعه است، اين مراکز عمدتاً به شبکه گستردهاي از صاحبان فناوري، متقاضيان، سرمايهگذاران و فعالان حوزۀ علم و فناوري در منطقۀ خود دسترسي دارند. بنابراين شکلگيري فنبازار با هدف ايجاد بازار فناوري در دستور کار پارکهاي علم و فناوري قرار گرفته است و اين مراکز سعي کردهاند تا با بهرهگيري از فرصتهاي موجود در سطح منطقه، بازار مذکور را ايجاد و ساماندهي نمايند.
10-2-7-2 کریدور نانو
فرآيند تبديل ايده به محصول نيازمند زيرساختهاي مختلف اطلاعاتي، مديريتي، حقوقي و مالي است. موسسه خدمات فناوری تا بازار ستاد نانو (کریدور) بهمنظور استانداردسازی بازاریابی اینترنتی محصولات نانویی و همچنین ایجاد مرجعی برای خرید محصولات مطمئن نانویی در بازار داخل و بینالملل، سامانه بازار مجازی نانو را به آدرس www.enanomarket.com راهاندازی نموده است. این سامانه مرجع اصلی فروش محصولات نانویی دارای تأییدیه نانومقیاس (تأییدیه نانومقیاس اعطاشده توسط کریدور ستاد ویژه توسعه فناوری نانو) بوده و بر مبنای فروش مستقیم بدون واسطه از طریق ثبت سفارش به تولیدکننده عمل مینماید. بازاریابی محصولات از طریق این سامانه تحت حمایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بوده و هزینهای برای شرکتهای تولیدی و یا خریداران ندارد.
خدمات قابل ارائه در کريدور شامل موارد زير است:
متدولوژی (سنجش مقياس):
خدمات انتقال فناوري به صنعت
خدمات مستندسازي فناوري
مشاوره و امکانسنجي پروژهها و طرحهاي صنعتي و خدماتي
خدمات حقوقي و مالکيت فکري
خدمات حمايتي براي اخذ مجوزها و استانداردهاي لازم
خدمات سرمايهگذاري و تأمين مالي
توسعه و هدايت همکاريهاي شرکتهاي فناوری
خدمات بازاريابي و بازرگاني داخلي و خارجي
11-2-7-2. تجربۀ فنبازار در سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي
پروژه راهاندازي فنبازار از سال 1385 در دستور کار سازمان قرار گرفت و يک سال بعد در سال 1386، فنبازار مجازي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي توسط دفتر ارتباط با صنعت معاونت توسعۀ فناوري اين سازمان شکل گرفت.
12-2-7-2. فنبازار پارک فناوري پرديس
فنبازار پارک فناوري پرديس که از آن بهعنوان فنبازار ملي ايران نيز ياد ميشود، در سال 1382 با هدف رفع نيازهاي اطلاعاتي افرادي که با مقولۀ تجاريسازي دانش فني و مبادلۀ آن سروکار دارند و نيز کمک به رفع مشکلات تجاریسازی نوآوريها تأسيس گرديده است. برخي از اقدامات اجرايي راهاندازي اين فنبازار از ابتدا عبارتند از: ايجاد بانکهاي اطلاعات فناوري در محيط وب، راهاندازي سايت جهت دسترسي به بانکهاي اطلاعاتي، طراحي لوح فشردۀ محصولات داراي فناوري پيشرفته، برنامهريزي براي اجراي نشستهاي تبادل فناوري و نيز طراحي مجتمع فنبازار.
3-7-2. محدوديتهاي فعاليت فنبازارها در ايران
در اين بخش بر مبناي مطالعات انجامشده توسط صمدي و همکاران (1385)، به بيان برخي محدوديتهاي موجود در راه فعاليت فنبازارها در ايران پرداخته ميشود.
1-3-7-2. محدوديتهاي فرهنگي
از بنياديترين مشکلات ايجاد يک فنبازار، مسئله فرهنگ استفاده از خدمات آن در ميان مخاطبان است. برخي از عواملي که سبب ايجاد و يا تشديد محدوديتهاي فرهنگي ميشوند، به شرح زير ميباشند:
ميزان رقابت در کشور ما بسيار پايين است و کارخانهها خطر عقب ماندن در صنعت را حس نميکنند.
صنایع به علت نبود جو رقابتي در صنعت، اغلب به آنچه دارند اکتفا ميکنند و درنتيجه فناوريهاي موجود تبديل به فناوريهاي راهبردي يا حياتي آنان ميشود و در اين شرايط موضوعي با عنوان انتقال فناوري موضوعيت پيدا نميکند.
مراکز پژوهشي ما چندان پيگير کاربردي کردن نتايج تحقيقات خود نيستند.
2-3-7-2. محدوديتهاي اقتصادي
ساختار اقتصاد سنتي و متکي بر منابع طبيعي؛
عدم توانايي مالي مراکز توليدي؛ فعاليتهاي پژوهشي نيازمند صرف هزينه و زمان زيادي هستند. همچنين موفقيت اين پژوهشها قطعي نيست و اين مخاطره، خود مستلزم توانايي مالي و مديريتي بالايي است.
گران بودن قيمت کالاهاي فناورانه و نوين به علت بالا بودن هزينههاي توليد و عدم توانايي خريد؛
پايين بودن نسبت سرمايهگذاري به توليد و اتکاء به بازارهاي داخلي؛
اقتصاد درونگرا، ساختار انعطافناپذير بازارها، بيتوجهي و بهره نبردن از بسياري از مزيتهاي موجود؛
هزينههاي سنگين کارهاي نو و زيربنايي؛ از جمله راهاندازي فنبازار نيازمند پشتوانۀ مالي قوي است و بايد از جانب مراکز دولتي حمايت شود.
3-3-7-2. محدوديتهاي قانوني
عدم وجود قوانين مدون در مورد حقوق مالکيت معنوي، ثبت اختراع و قوانيني از اين دست که براي حمايت از مبادلات فناورانه حياتي است؛
ساختار حقوقي کشور بهشدت قديمي است و براي پشتيباني انجام مبادلات فناوري بههیچوجه آمادگي ندارد.
4-3-7-2. محدوديتهاي نيروي انساني
مقولۀ مديريت فناوري بهتازگي در کشور مطرحشده و نميتوان انتظار داشت که در زمينۀ مديريت مبادلات فناورانه، متخصصين زبده و ورزيده در اختيار داشته باشيم.
5-3-7-2. محدوديتهاي دولتي و سياستگذاري
عدم نظارت دقيق و مستمر بر مراکز توليدي؛
عدم حمايتهاي مالي سازمانهاي دولتي از صنايع؛
عدم توجه به تبليغات و فرهنگسازي و به وجود آوردن فضاي رقابتي در صنعت؛
تخصيص بودجه و يارانه به سازمانهاي غیر راهبردی.
4-7-2. پژوهشهاي انجامشده
در اين قسمت سه نمونه پژوهش ميداني که در کشور، در حوزه فنبازار صورت گرفته است، معرفي ميشود.
1-4-7-2. مطالعه حسيني و سهرابي
حسيني و سهرابي در مقالهاي با عنوان طراحي مدل پيشنهادي فنبازار در سطح ملي در ايران با بررسي مباني نظري فنبازار به ارائه مدلي براي فنبازار ملي پرداختهاند. در قسمتي از اين تحقيق به بررسي پیشنیازهای ايجاد فنبازار پرداخته شده است که نظر خبرگان تحقيق در جدول 12-2 ارائه شده است:
جدول 13-2: پیشنیازهای ايجاد فنبازار
10491395572400
همچنين حوزههاي مختلف فناوري از حيث اولويت براي برپايي فنبازار رتبهبندي شدهاند:
جدول 14-2: اولويتهاي ايجاد فنبازار
18421471211300
در نهايت مدل پيشنهادي آنها مؤلفههاي ساختاري فنبازار را معرفي ميکند که به شرح برخي از آنها ميپردازيم.
مأموريت و اهداف:
الف. مأموریت: مرجع و مرکز مبادلات و انتقال فناوري در سطح کشور.
ب. اهداف:
تهيه بانکهاي اطلاعاتي از صاحبان و منابع فناوري و ارائۀ آنها به افراد متقاضي و بانکهاي اطلاعاتي مشابه مانند خدمات، نخبگان و شرکتهاي ارائهدهنده و خدمات صندوقهاي حمايت از ايدهها و فناوريها و ... مانند سرمايهگذاري ريسکپذير؛
برقراري ارتباط مبتني بر کار کارشناسي بين عرضهکننده، متقاضي فناوري و پيگيري عقد قرارداد مبادله فناوري بين دو طرف؛
ارائۀ خدمات پشتيباني لازم براي تحقق مبادله و معامله فناوري مانند ارزيابي، قيمتگذاري، حمايت قانوني و حقوقي، مشاوره تأمين مالي و پيشبيني فناوري؛
کمک به شرکتهاي کوچک و متوسط جهت ارتقا و توسعه و همچنين فروش فناوريهاي آنها؛
تسهيل در امر صادرات يا واردات فناوري با سرعت عمل و ارزيابي دقيق؛
فرهنگسازي در جهت نظاممند کردن مبادلات فناوري و تلقي فناوري بهعنوان کالاي قابل تجارت؛
حفاظت از فناوریهای ارائهشده و سعي در مشاوره ثبت پتنت.
بخشهاي مختلف فنبازار
الف. بخش اطلاعرسانی و بازاريابي. با توجه به تأييد وجود مشکلاتي چون نبود بانک اطلاعاتي دارندگان و متقاضيان فناوري در کشور و عدم اطلاعرساني قوي در رابطه با آن، همچنين ضرورت وجود نمايشگاههاي دائمي و موقت بازاريابي، اطلاعرساني و بانکهاي اطلاعاتي در فنبازار، ايجاد بخشي به نام بخش اطلاعرساني جهت وظايف زير در فنبازار ضروري مينمايد.
جمعآوری اطلاعات دارندگان و صاحبان فناوري، سرمایهگذاران و متقاضيان فناوري؛
ارزيابي اوليه آنها؛
اطلاعرساني اطلاعات از طرق مختلف مانند سايت اينترنتي، مجلههاي ادواري،
نمايشگاهها، سمينارها و ... ،CD
در اين بخش، فعاليتهاي مجازي و بخش اطلاعات فنبازار فعال خواهد بود.
ب. بخش مشاوره حقوقی، با توجه به اهميت بيش از حد بسترهاي حقوقي مناسب براي مبادلات و قراردادهاي فناوري، مشاوره حقوقي در زمينۀ ثبت پتنت، عرضه يا تقاضا و عقد قرارداد، در هر سطحي از طرف فنبازار ضروري مينمايد. البته ميتوان اين خدمات را به بخش خصوصي واگذار کرد، ولي نظارت جدي بخش مديريت فنبازار براي جلب اعتماد مراجعان لازم است.
ج. بخش ارزيابي فناوري: در اين بخش، فنبازار با استفاده از انجمنهاي تخصصي و افراد خبره در هر حيطه فناوري و با تأييد مراکز استاندارد و صدور مجوز در کشور و جهان، اقدام به ارزيابي فناوريهاي ارائهشده به فنبازار و قیمتگذاری آنها ميپردازد.
د. بخش مشاوره تأمين مالي: فنبازار با ارتباط نزديک وزارتخانهها، صندوقهاي حمايت از فناوريها و سرمايهگذاران ریسکپذیر بايد به افراد نيازمند سرمايه، مشاوره تأمين مالي داده و آنها را در اين راه، ياري نمايد.
ه. بخش مطالعه و آيندهنگاري و آموزش فناوري: در اين بخش، فنبازار به آموزش افراد جهت واسطهگري فناوري، مشاوره روشهاي انتقال فناوري، پيشبيني و آيندهنگري فناوريهاي موجود و نوظهور و ارائۀ راهکارهايي براي حل مشکلات مبادلات فناوري در کشور ميپردازد.
فرايند داخلي فنبازار
بر اساس تجربه افراد مصاحبهشونده و همچنين مطالعات موردي از ديگر فنبازارها بهطورکلی دو دسته رجوع کننده براي فنبازار در نظر گرفته ميشود:
الف. کساني که داراي سرمايه هستند. اين افراد خواهان خريد و يا شريک شدن در آن فناوري ميباشند.
ب. کساني که داراي ايده و فناوري هستند. اين افراد به دنبال خريدار، شريک و يا سرمایهگذار ميگردند.
در رابطه با گروه اول، فنبازار در صورت شفاف و عملياتي بودن تقاضا، به اطلاعرسانی و زمینهچینی مذاکره جهت عقد قرارداد ميپردازد. در غير اين صورت، فنبازار تقاضا را براي عملیاتیتر شدن به متقاضي ارجاع ميدهد.
گروه دوم خود به دو دسته تقسيم ميشود:
الف. کساني که داراي فناوري ثبتشده ميباشند؛
ب. کساني که براي اولين بار فناوري را عرضه ميکنند.
در مورد اول، فنبازار بعد از ارزيابي اوليه و اطمينان از شفافيت طرح، از طريق کانالهاي اطلاعرساني به بازاريابي و جذب مشتري ميپردازد. همچنين به گروه دوم مشاوره ثبت فناوري ارائه ميدهد.
در کنار اين دو دسته، فنبازار با مطالعه روي وضعيت موجود فناوريها و ارزيابي آنها سعي در نمايش و جهتدهي فناوريهاي سودآور به جامعه ميکند. همچنين در تمام اين فرايندها از مشاوران قرارداد مبادله فناوري، مشاوران تأمين مالي و آموزش مديريت فناوري استفاده ميکند.
در شکل زير فرايند فعاليت فنبازار براي هر دسته را ميتوان مشاهده کرد:
14141091333500
شکل 5-2: ارائۀ خدمات فنبازار به متقاضي فناوري (حسيني، سهرابي،1382)
170540000شکل6-2: ارائۀ خدمات فنبازار به عرضهکنندۀ فناوري
در شکل 7-2 نيز مدل پيشنهادي اين مطالعه براي فنبازار در سطح ملي در ايران ارائهشده است.
141910022021300
شکل 7-2: مدل پيشنهادي فنبازار ملي
2-4-7-2. مطالعه موحدي و طباطبايي
موحدي و طباطبايي (1389) نيز در مقالهاي تحت عنوان شناسايي و رتبهبندی موانع توسعۀ سامانۀ ملي خریدوفروش فناوري (فنبازار) در ايران به بررسي چالشهاي توسعه فنبازار در ايران پرداختهاند.
آنها عوامل مؤثر در شکلگيري و توسعه فنبازار را در 8 سازه تقسيمبندي کردند.
سازه E1: متشکل از نه متغير مربوط بهنظام ملي نوآوري
سازه E2: متشکل از هشت متغير مربوط به بسترها و ساختارهاي قانوني
سازه E3: متشکل از چهار متغير مربوط به وضعيت ارائه خدمات فناوري
سازه E4: متشکل از پنج متغير مربوط به فاکتورهاي اقتصادي
سازه E5: متشکل از هفت متغير مربوط به شبکه داخلي و خارجي
سازه I1: متشکل از شش متغير مربوط به استراتژيها و برنامههاي فنبازار
سازه I2: متشکل از چهار متغير مربوط به فعاليتهاي اطلاعرساني و ترويج
سازه S: سازه متشکل از ده متغير (شاخص) مربوط به موفقيت فنبازار
همانطوري که مشاهده ميشود، سازههاي E مربوط به عوامل خارجي، I مربوط به عواملي دروني و S هم دربردارندۀ متغيرهاي مربوط به عوامل موفقيت است. فرضيههاي تحقيق نيز بر اساس اين سازهها بنا شده است. جدول شماره 12-2 فرضيههاي تحقيق را نشان ميدهد. عوامل مؤثر بر موفقيت فنبازار نيز در شکل شمارۀ 6-2 به نمايش گذاشته شده است.
جدول 15-2 . فرضیههای تحقیق
سازهمعیار آزمونفرضیه آزمونE1نظام ملی نوآوریهر چه مؤلفههای نظام ملی نوآوری منسجمتر باشد، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتE2بسترها و ساختارهای قانونیهر چه بسترها و ساختارهای قانونی در حوزه فناوری کاملتر باشد، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتE3وضعیت ارائه خدمات فناوریهر چه خدمات فناوری بهصورت کاملتر و هدفمندتر ارائه شوند، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتE4عوامل اقتصادیهرچه عوامل و پارامترهای اقتصادی مدنظر از وضعیت بهتری برخوردار باشند، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتE5شبکههای داخلی و خارجیهرچه شبکههای داخلی و خارجی فنبازار فعالتر باشند، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتI1استراتژیها و برنامههاهرچه مؤلفههای درونی فنبازار متمرکزتر و همراستاتر باشند، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشتI2فعالیتهای اطلاعرسانی و ترویجیهرچه فعالیتهای اطلاعرسانی و ترویجی فنبازار بیشتر و بهتر انجام شوند، فنبازار عملکرد موفقتری خواهد داشت
44380153443605ماتریس مربوط به عوامل درونی00ماتریس مربوط به عوامل درونی34829751597660348297570675544869102269490اطلاعرسانی و ترویج00اطلاعرسانی و ترویج4487545409575استراتژیها و برنامهها00استراتژیها و برنامهها444468700022501271336040عوامل موفقیت فنبازار00عوامل موفقیت فنبازار4318003453765ماتریس مربوط به عوامل بیرونی00ماتریس مربوط به عوامل بیرونی1434465398145001386840962025001416050169862514224001680845142176516510004908552162175عوامل اقتصادی00عوامل اقتصادی4927601503680خدمات فناوری00خدمات فناوری495935777875بسترهای قانونی00بسترهای قانونی4959352796540شبکه فنبازار00شبکه فنبازار501650118745نظام ملی نوآوری00نظام ملی نوآوری395292635000
شکل8-2: عوامل مؤثر بر موفقيت فنبازار
3-4-7-2. مطالعه صمدي و همکاران
صمدي و همکاران (1385) در مقالهاي تحت عنوان فنبازار، جايگاه و کارکرد آن در نظام صنعتي و فناورانه، به بررسي مفهوم فنبازار و مبادلات فناوري؛ چالشهاي پيشروي مبادلات فناوري؛ اهداف، کارکردها و خدمات فنبازار و ارتباط فنبازار با اجزاي نظام صنعتي و فناوري پرداخته و پس از بررسي محدوديتهاي فعاليت فنبازارها در ايران به ارائه الگوي پيشنهادي خود براي فنبازار پرداختهاند. الگوي پيشنهادي اين مقاله، ايجاد شبکهاي از فنبازارهاي محلي در حول يک هستۀ مرکزي است که حاصل تجربيات نويسندگان در ايجاد و سازماندهي يک فنبازار منطقهاي ميباشد.
مدل شبکهاي در مواردي پيشنهاد ميشود که قرار است حوزۀ وسيعي، چه از نظر جغرافيايي و چه از نظر تنوع خدمات، پوشش داده شود. يک شبکه از تعدادي مرکز محلي تشکیلشده است که از نظر مديريت اجرايي و مخصوصاً اقتصادي مستقل هستند و در ساختار داخلي خود تابع استانداردهاي مشخصي ميباشند. در اصل يک ناظر خارجي، وجود فيزيکي شبکه را بهصورت مستقيم احساس نميکند و تنها از مزاياي آن برخوردار ميشود. اما از نماي داخلي، بين اعضاي شبکه، روابط مختلف علمي، تجاري، بازاريابي و ... برقرار است. اين روابط از طريق توافقنامهاي که مورد قبول اعضاي شبکه است، تنظيم ميشوند. مسئولیت نظارت بر عملکرد شبکه و هماهنگي و تغييرات در شبکه بر عهدۀ ستاد مرکزي شبکه قرار دارد. اين ستاد بسته به حجم فعاليت شبکه و اهميت آن ميتواند بهصورت مرکزي مستقل يا هيأتي از نمايندگان اعضاء تشکيل شود. شکل زير، نمايي از اين الگو را نشان ميدهد.
شکل 9-2: الگوي شبکهاي فنبازار
در مدل شبکهاي، ستاد مرکزي، مسئول هماهنگي بين اعضاي شبکه، نظارت بر اجراي توافقنامه شبکه و نيز توسعه و بهبود شبکه است. فنبازار به علت ارتباط با طيف وسيعي از مخاطبين، نيازمند همراهي بازيگران مختلف در اين عرصه است. در پيادهسازي فنبازار با الگوي شبکهاي، بايد شورايي متشکل از نمايندگان سازمانهاي ذیربط مانند وزارت علوم، تحقيقات و فناوري؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ پارکهاي علم و فناوري و نيز نمايندگان صنايع و مراکز صنعتي مسئول هماهنگي و پيگيري اجراي شبکه در سطح کشور ايجاد شود. همچنين در مراکز محلي (مانند استانها) نيز بايد نهادهايي مانند پارک علم و فناوري و نيز مراکز آموزش عالي در کنار بخش خصوصي در ايجاد فنبازارهاي محلي مشارکت جويند.
از جمله مزاياي مدل شبکهاي ميتوان به موارد زير اشاره کرد:
کم شدن هزينههاي مديريت: صرفنظر از همافزايي که شبکه ميتواند ايجاد کند، اصليترين مزيت فعاليت در قالب شبکه، کم شدن نسبت هزينههاي مديريتي به گسترۀ خدمات، چه از نظر جغرافيايي و چه از نظر تنوع محصولات است.
کم شدن هزينههاي تأسيس و هزينههاي جاري: با وجود شبکه، ميتوان بدون نياز به ايجاد زيرساختهاي جديد براي فعاليت و تنها با جاگذاري صحيح و سازماندهي منابع موجود در شبکه تا حد زيادي از هزينههاي تأسيس کاست. با استفاده از اين مدل، هزينههاي نسبتاً بالاي فعاليتهاي فرهنگسازي، آموزش نيروي انساني، تبليغات و نظاير آن تا حد زيادي بين اعضاي شبکه سرشکن ميشود.
انتشار تجربه و دانش: کساني که با شرايط بازارهاي جهاني آشنايي دارند، به خوبي به اين نکته واقفند که بازار روز جهاني، هيچ روند ثابت و مشخصي ندارد. به همين دليل است که عنوان مديريت در ابهام را براي مديريت در اين دوره برگزيدهاند. براي بقا در اين بازار متلاطم، بايد اطلاعات و تحليلهاي بهروز را در اختيار داشت. يک شبکه با ايجاد جريان دانش و تجربه در بين اعضاي شبکه اين وظيفه را به خوبي ايفا ميکند.
8-2. جمعبندی ادبیات
با توجه به ادبيات موضوع، عملكرد و در نتيجه موفقيت فنبازارها و بهطورکلی "نهادهاي ميانجي بازاريابي فناوری" تحت تأثیر "عوامل طرف عرضه" و "عوامل طرف تقاضا" قرار دارد(Klerk & Leeuwis, 2009; Edler & Georghiou, 2007; Mowery, 1992؛ حسيني و سهرابي 1382(. بهعلاوه، موفقيت نهادهاي فوق تحت تأثیر عوامل و سازوكارهاي دروني آنها نيز ميباشدMunkongsujarit & Srivannaloom, 2011) ؛ موحدي و طباطبايي 1389(. يعني هرچه اين عوامل دروني مساعدتر و اين سازوكارها روانتر و كاراتر باشند احتمال موفقيت فنبازار بيشتر خواهد بود. از طرف ديگر، از آنجا كه نهادهاي ميانجي بازاريابي فناوری و بهطور خاص فنبازار، در خلأ عمل نميكنند ميتوان گفت كه تحت تأثیر شرايط محيطي نيز قرار دارند. به عبارت ديگر، موفقيت فنبازارها به مساعد بودن عوامل محيط بيروني نيز بستگي دارد.
بهعنوان جمعبندی میتوان گفت که موفقيت يا عدم موفقيت فنبازارها - كه منظور از آن بالا بودن كميت و كيفيت مبادلات فناوری انجام شده از طريق فنبازار در يك دوره زماني مشخص است - تحت تأثیر چهار دسته از عوامل قرار دارد:
عوامل طرف عرضه: كه به كليۀ عوامل مؤثر بر عرضۀ فناوری توسط اشخاص حقيقي و حقوقي در فنبازار اشاره دارد؛
عوامل طرف تقاضا: كه به كليۀ عوامل مؤثر بر تقاضاي اشخاص حقيقي و حقوقي برای خرید فناوری از فنبازار اشاره دارد؛
عوامل و سازوكارهاي دروني: منظور از اینها كليه عواملي است كه طرف عرضه را به طرف تقاضا متصل كرده و موجب تسهيل مبادلات فناوری ميشوند؛
عوامل محيطي: منظور از اين عوامل، عواملي غير از عوامل طرف عرضه و تقاضا است كه با تأثیر نهادن بر طرف عرضه، طرف تقاضا و سازوكارهاي دروني و يا بهطور مستقيم بر موفقيت فنبازار تأثیر ميگذارند.
منابع
باقری، محمود و گودرزی، مریم، مقایسه نظام حمایتی اسرار تجاری و نظام حق اختراع. فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 39، شماره 1. 1388
حنفيزاده، پيام و رحماني، آرزو(1389)، روش تحقيق ساختارهاي چند بعدي، تهران: انتشارات ترمه
خداداد حسيني، سيد حميد. و سهرابي، روح الله، (1387)، فنبازار ملي در ايران: چارچوب مفهومي و الزامات عملياتي، انديشه مديريت، سال دوم، شماره اول، بهار و تابستان .
خداداد حسيني، سيد حميد. و سهرابي، روح الله، (1389)، طراحي مدل پيشنهادي فنبازار در سطح ملي در ايران، انديشكده صنعت و فناوري (آصف)، بازيافت از WWW.IRANASEF.ORG
رمضاني، رضا، 1391، مطالعه راهاندازي فنبازار جمهوري اسلامي ايران، گزارش اول، پارک علم و فناوري گيلان
سالاري، امين؛ سهرابي، روحالله؛ حسيني، سيدجمالالدين، (1382)، فنبازار بستر مبادلات فناوری، پارك فناوري پرديس با همكاري نشر آتنا، چاپ اول.
صمدي، سعيد؛ کلاهدوزان، امين؛ حسيني، سيدرضا، 1385، فنبازار، جايگاه و کارکرد آن در نظام صنعتي و فناورانه، مجله رشد فناوري (فصلنامه تخصصي پارکها و مراکز رشد)، شماره 9، صص. 58-65
طبائيان، سيدكمال،( 1383)، جايگاه فنبازار در نظام ملي نوآوري (گزارش يك مصاحبه)، مؤسسه آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي، دفتر سياستپژوهي فناوري دفاعي،.
طبائيان، سيدكمال و بوشهري، عليرضا.، (1385)، پيشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه در قالب نظام ملي نوآوري: مطالعۀ موردي فنبازار، کنگره سراسري همکاريهاي دولت، صنعت ودانشگاه براي توسعه ملي.
ملكيفر، عقيل، (1382)، فنبازار، رويكردي نو به تجارت فناوري و بازارسازي براي دستاوردهاي تحقيقاتي، مؤسسه آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي، دفتر سياستپژوهي فناوري دفاعي،.
موحدي، مسعود و علائي طباطبائي، سيد احمدرضا.، (1389)، شناسايي و رتبه بندي موانع توسعه سامانه ملي خريد و فروش فناوري (فنبازار) در ايران، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ- ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوري ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎره 1 .
نظريزاده، فرهاد، طبائيان، سيدكمال، (1383)، فنبازار و نقش آن در توسعۀ فناورانه و صنعتي ايران، دومين كنفرانس مديريت فناوری.
نظريزاده، فرهاد، ارائه الگويي براي ارزيابي عملكرد نوآوري و بهكارگيري آن در يك صنعت دفاعي، پايان نامۀ كارشناسي ارشد، دانشگاه صنعتي مالكاشتر، 1382.
آذر، عادل. مومنی، منصور. آمار وکاربرد آن در مدیریت (جلد دوم، تحلیل آماری). چاپ هشتم، سمت، 1379.
بست،جان. روشهاى تحقیق در علوم تربیتى، ترجمه حسن پاشاشریفى و نرگس طالقانى، تهران، انتشارات رشد، 1371.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس، و الهه، حجازي، روشهاي تحقيق در علوم رفتاري، تهران،انتشارات آگاه. چ سيزدهم، 1385
سکاران، اوما. روشهاي تحقيق در مديريت، مترجمين: صائبي م. و شيرازي م.، مرکز آموزش مديريت دولتي،1381.
قاسمي، وحيد، مقدمهاي بر مدلسازي معادلات ساختاري، انتشارات جامعه شناسان، 1388
يوي. ريمون و کامپنهود. لوکون، روش تحقيق در علوم اجتماعي، ترجمه غلامحسين نيکگهر، انتشارات فرهنگ معاصر، 1373.
مومنی، منصور. تحلیل آماری با استفاده از SPSS، انتشارات کتابنو، 1386
هومن، حیدرعلی، مدلیابی معادلات ساختاری با کاربرد نرمافزار لیزرل، انتشارات سمت، 1384.
Abetti,P.A.,1989, Technology: A Key Strategic Resource, Management Review,78,2,PP.37-41.
Albors G José, Sweeney Eugene, 2005, “Transnational Technology Transfer Networks For SMEs. A Review of the State-Of-The Art and an Analysis of the European Irc Network, Production Planning and Control Journal, vol. 16, no 4 , pp. 413-423
APCTT, (2013), Technology Transfer, Retrieved from http://www.apctt.org/content.php?id=13
Arora, A., A. Fosfuri, et al., 2001, Markets for technology: the economics of innovation and corporate strategy, Cambridge, Mass, MIT Press (Cited in Tietze 2008)
Asgari, M. & Rashkhanikia, M., (2013), “Technology transfer in oil industry, significance and challenges”, Social and Behavioral Sciences, 75, 264 – 271
Bendis Richard A., Seline Richard S. and Byler Ethan J., 2008, A new direction for technology-based economic development; the role of innovation intermediaries, Industry & Higher Education, Vol 22, No 2, pp 73–80
Bendis, R.A. (2006), ‘National best practices and results’, presentation to the Texas Lyceum Conference, ‘Harnessing the Lightning: a Texas Economic Growth Summit’, San Antonio, TX, 13–14 November (Cited in Bendis et al. 2008).
Bryman A., (1989), Research Methods and Organization Studies, London: Unwin Hyman Ltd.
Burgelman, R.A., Madique, M.A. and Wheelwright, S.C., (2001), Strategic Management of Technology and Innovation, Third Edition, McGraw-Hill.
Burt, R.S., (2004), Structural Holes And Good Ideas, American Journal of Sociology, 110 (2) 349–399.
Candemir, B. Van Lente, H., (2007), Intermediary Organisations: Bridges, Catalyst, Or Noise? An Analysis Of Agricultural Biotechnology In The Netherlands, Triple Helix 6 Conference, National University of Singapore, School of Engineering.
Carol Busch, Paul S. De Maret, Teresa Flynn, Rachel Kellum , Sheri Le, Brad Meyers, Matt Saunders, Robert White, and Mike Palmquist.. (1994 - 2012). Content Analysis. Writing@CSU. Colorado State University. Available at website: http://writing.colostate.edu/guides/guide.cfm?guideid=61.
Castro, E.A.D., Rodrigues, C., Esteves, C., Pires, A.d.R., (2000), The triple helix model as a motor for the creative use of telematics. Research Policy 29 (2), 193.
Chandler, A. D. (1977). The visible hand: The managerial revolution in American business, Belknap Press.
Chesbrough, H. (2006). Emerging secondary markets for Intellectual Property, Research Report to National Center for Industrial Property Information and Traning (NCIPI), (Cited in Tietze 2010)
Chesbrough, H. Vanhaverbeke, W. and West, J., (2006), Open Innovation: Researching a New Paradigm. Oxford: Oxford University Press.
Chieza، V.، (2001)، R&D Strategy and Organization: Managing Technical Change in Dynamic Contexts، Imperial College Press.
Coase, R. H. (1937). "The Nature of the Firm." Economica 4 (16): 386-405. Coase, R. H. (1937). "The Nature of the Firm." Economica 4 (16): 386-405.
Dalziel, M., (2005), 4th Pillar Organizations in Canada, A Report to the Prime Minister’s Advisory Council on Science and Technology.Government of Canada, September 15, 2005
Defense Innovation Marketplace, Retrieved ftom: http://www.defenseinnovationmarketplace.mil/about.html
Den Hertog, P., (2000), Knowledge-Intensive Business Services as Co-Producers of Innovation, Int. J. Innov, Manag. 4 (4) 491–528
Department Of Defense [DOD], 2015, Operation of the Defense Acquisition System, report number: 5000.02
Dodgson, M., (1993), Technological Collaboration in Industry: Strategy, Policy and Internationalization in Innovation. Routledge,New York.
Dyker, D., Nagy, A., Stanovnik, P., Turk, J., Usenik, H., & Vince, P. (2003). East–west networks and their alignment – industrial networks in Hungary and Slovenia. Technovation, 23, 603–616.
Edler, J and Georghiou, L., (2007), Public procurement and innovation: Resurrecting the demand side, Research Policy 36 (7) 949–963.
Elton, J., B. Shah, et al. (2002). "Intellectual Property: Partnering for Profit." McKinsey Quarterly (Special Edition - Technology): 59-67.
EPO, OECD, et al. (2006). Patents: realising and securing value - Executive summary, London, Cited in Tietze & Herstatt (2009).
Escher, J.-P. (2005). Technology Marketing in Technology-based Enterprises: The Process and Organization Structure of External Technology Deployment. Zurich, Swiss Federal Institute of Technology Zurich. Cited in Tietze & Herstatt, (2009).
Eto, H. (2005). Obstacles to the emergence of high/new technology parks, ventures and clusters in Japan. Technological Forecasting and Social Change, 72, 359–373.
Etzkowitz, H., Klofsten, M., (2005), The innovating region: toward a theory of knowledge-based regional development. R&D Management 35 (3),243
Etzkowitz, H., Leydesdorff, L., (2000). The dynamics of innovation: From national systems and ‘‘Mode 2’’ to a triple helix of university–industry– government relations. Research Policy 29 (2), 109
Federal Bossiness Opportunity or fedbizopps, Retrieved from: https://www.fbo.gov
Gad, Content Analysis : A Methodology for Structuring and Analyzing Written Material , United States General Accounting Office , Sep. 1996
Gambardella, A. (2002). "Successes and failures in the markets for technology." Oxford Review of Economic Policy 18(1): 52-62.
Gay, L.R. and Diehl, L.P., (1992), Research Methods for Business and Management, Maxwell Macmillan International Editions
Gerstlberger, W. (2004). Regional innovation systems and sustainability, selected example of international discussion. Technovation, 24, 749–758.
Gibson, D and Smilor, R., (1991), “Key variables in technology transfer: A field-study based empirical analysis” Journal of Engineering and Technology Management, 8, 287-312
Glas, M., Hisrich, R., Vahcic, A., & Antoncic, B. (1999). The internationalisation of SMEs in transition economies: Evidence from Slovenia. Global Focus, 11(4), 107–124.
Granstrand, O. (2004). "The economics and management of technology trade: towards a pro-licensing era?" International Journal of Technology Management 27(2,3): 209.
Granstrand, O., E. Bohlin, et al. (1992). "External Technology Acquisition in large multi-technology corporations." R&D Management 22(2).
Hannona, M. J., Skeaa, J., Rhodes, A., (2014). Facilitating and coordinating UK energy innovation through systemic innovation intermediaries, 5th International Conference on Sustainability Transitions, Utrecht, the Netherlands.
Howells, J., (2006), Intermediation and the Role of Intermediaries in Innovation, Res. Policy 35 (5) 715–728.
Institute for Manufacturing, (2010), University of Cambridge, Open Innovation Workshop Report. United Kingdom: Institute for Manufacturing, University of Cambridge.
Izushi, H. (2003). Impact of the length of relationships upon the use of research institutes by SMEs. Research Policy, 32, 771–788.
Janis,F.T. (1998). An Evaluation of the Techmart Process for the International Transfer of Technology Between SME's. Innovation: Management, Policy & Practice: Vol. 1, No. 4, pp. 10-16.
JAPAN TECHNOMART FOUNDATION, 1996, “1995 Unused Patent Information Situational Survey” (Cited in Albors & Sweeney)
Johnson, W.H.A., (2008), Roles, Resources And Benefits Of Intermediate Organizations Supporting Triple Helix Collaborative R&D: The Case Of Precarn, Technovation 28 (8) 495–505.
Kaya, I., (2003), Critical Success Factors in R&D Project Management in Military System Acquisition and a Suggested R&D Project Selection Methodology for Turkish Armed Forces, Yeditepe University.
Khabiri, N & Rast, Sadegh., (2012), “dentifying Main Influential Elements in Technology Transfer Process: A Conceptual Model” Social and Behavioral Sciences, 40, 417 – 423
Khalil T. M.، (2000)، Management of Technology: The Key to Competitiveness & Wealth Creation، McGraw Hill.
Kilelu, C. W., Klerkx, L., Leeuwis, C. & Hall, A. (2011). Beyond knowledge brokerage: An exploratory study of innovation intermediaries in an evolving smallholder agricultural system in Kenya. RIU discussion paper series. Wageningen University
Klerkx Laurens, Leeuwis Cees, 2008, Balancing multiple interests: Embedding innovation intermediation in the agricultural knowledge infrastructure, Technovation 28, pp. 364–378
Klerkx, L. Leeuwis, C., (2008), Matching Demand And Supply In The Agricultural Knowledge Infrastructure: Experiences With Innovation Intermediaries, Food Policy 33 (3) 260–276
Klerkx, L., Leeuwis, C., (2009), Establishment And Embedding Of Innovation Brokers At Different Innovation System Levels: Insights From The Dutch Agricultural Sector, Technological Forecasting & Social Change 76 849–860
Kline, D., (2003). "Sharing the corporate crown jewels" MIT Sloan Management Review 44(3): 89-93.
Kokko, A., (1994). Technology market characteristics and Spillovers. Journal of Development Economist 43 (2), 279-293
Kolodny, H., Stymne, B., Shani, R., Figuera, J.R., Lillrank, P., 2001, Design and policy choices for technology extension organizations, Research Policy 30 (2), 201–225 (Cited in Klerkx & Leeuwis 2008)
Konstadakopulos, D. (2002). Learning behaviour and co-operation of small high technology firms in the ASEAN region. ASEAN Economic Bulletin, 17(1), 48–60.
Koruna, S., Jung, (2001). External Technology Commercialization: Policy Guidelines. Portland International Conference on Management of Engineering and Technology (PICMET).
Lamoreaux, N. R., & Sokoloff, K. L. (2002). Intermediaries in the US Market for Technology, 1870-1920 (No. w9017). National bureau of economic research
Leitch, C.M., Harrison, R.T., (2005), Maximising the potential of university spin-outs: the development of second-order commercialisation activities. R&D Management 35 (3), 257.
Lichtenthaler, U. (2006). Leveraging knowledge assets: success factors of external technology commercialization,Wiesbaden, DUV, Cited in Tietze (2010).
Liu, C., & Yang, J. (2003). A comparative analysis on technology innovation & diffusion system and industrial innovation between Taiwan and mainland China. International Journal of Innovation Management, 7(4), 443–473.
Liu, H., & Jiang, J. Y. (2001). Technology transfer from higher education institutions to industry in China: Nature and implications. Technovation, 21, 175–188.
Lopez-Vega, H., (2009), “How Demand-Driven Technological Systems Of Innovation Work? The Role Of Intermediary Organizations,” in DRUIDDIME Academy PhD Conference.
Malecki, E.J. Tootle, D.M., (1996), The Role Of Networks In Small Firm Competitiveness, Int. J. Technol. Manag. 11 (1–2) 43–57.
Major, E., & Cordey-Hayes, M. (2000). Engaging the business support network to give SMEs the benefit of foresight. Technovation, 20, 589–602.
Meyer, K., (2009), Coporate strategies under pressures of globalization: Globalfocusing, Retrieved ftom: www.klausmeyer.co.uk
Mowery, David, (1995) The Practice of Technology Policy, in the “Handbook of The Economics of Innovation and Technological Chang”, Edited by Paul Stoneman Blackwell, 1995
Munkongsujarit,S. and Srivannaboon,S.(2011), Key success factors for open innovation intermediaries for SMEs: A case study of iTAP in Thailand, Technology Management in the Energy Smart World (PICMET), Proceedings of PICMET '11.
Nasa Spinoff, Retrieved from: http://spinoff.nasa.gov/spinhist.html
North, D. (1996). "Institutional change: a framework of analysis." Social Rules: Origin, Character, Logic, Change: 189.
OECD, BMWI, et al. (2005). Intellectual property as an economic asset: key issues in valuation and exploitation, Berlin, Cited in Tietze & Herstatt (2009).
Öncü, A. et al, (2003), "Make or Buy” Analysis for Local Manufacture or Import Decisions in Defense System Procurements Using AHP: The Case of Turkey
Osterwalder, A. (2004). The Business Model Ontology - A Proposition in a Design Science Approach. Ecole des Haute Etudes Commerciales. Lausanne, Universite de Laussane (Cited in Tietze 2010)
Philips, R., (2002), “Technology business incubators: how effective as technology transfer mechanisms ?”, Technology in Society, 24, 299–316
Pollard, D. (2006). Innovation and technology transfer intermediaries: A systemic international study. Advances in Interdisciplinary Studies of Work Teams, 12(1), 137-174.
Pollpeter, K., (2014), Assessing china’s defense research, development, and acquisition system, Published by IGCC
Ramanathan,K., (2007), Technology Market, Retrieved from: http://technology4sme.net/home.aspx
Rendon, R,. (2010),critical success factors in government contract management, the forth the international public procurement conference (IPPC4)
Sapsed, J. Grantham, A. DeFillippi, R., (2007), A Bridge Over Troubled Waters: Bridging Organisations And Entrepreneurial Opportunities In Emerging Sectors, Res. Policy 36 (9) 1314–1334.
Small Business Innovation Research [SBIR], Retrieved from: http://www.sbir.gov/about/about-sbir
Schwartz, D,. (2007), Long-term Tech Transfer Success Depends on Strong TTO-Researcher Relationships, TECH. TRANSFER TACTICS, Retrieved from: www.technologytransfertactics.com/content/2007/12/10/long-term-tech-transfer-success.
Shanghai technology Transfer and Exchange [STTE],)n.d.). Retrieved from: http://en.stte.sh.cn/?action=display&id=195
Sheehan, J., C. Martinez, et al. (2004). Understanding Business Patenting and Licensing: Results of a Survey. Patents, Innovation and Economic Performance. OECD Conference Proceedings: 89-11.
Shama, A. (1992) Guns to butter: technology transfer strategies in the national laboratories. Technology Transfer; vol. (winter): 18–24.
Smart, P. Bessant, J. Gupta, A., (2007), Towards Technological Rules For Designing Innovation Networks: A Dynamic Capabilities View, Int. J. Oper. Prod. Manage. 27 (10) 1069–1092.
Smith, A. (1776). The Wealth of Nations, Hayes Barton Press.
Smits, R. and Kuhlmann, S., (2004), The Rise of Systemic Instruments in Innovation Policy, Int. J. Foresight and Innovation Policy 1 (1/2) 4–30.
Starbuck, E. (1993), Biological model for technology transfer in university industry- government partnerships, International Journal of Technology Management, vol 8 (08) ,669
Strategic Dossier, (2011), The defence of the future: innovation, technology and industry, Published by Spanish Ministry of Defense
Stigler, G. J. (1951). "The devision of labor is limited by the extent of the market." Journal of Political Economy: 185-193.
Sung, T., (2009), Technology transfer in the IT industry: A Korean perspective, Technological Forecasting & Social Change, 76, 700–708
TANG Ming Feng, MATT Mireille, 2009, National technology transfer centers: an efficient policy instrument to capitalize university research findings?
Teece, D. J. (1998). Economic performance and the theory of the firm, Edward Elgar Pub.
Technology Market, (2007), Retrieved from http://technology4sme.net/home.aspx
Ticehurst, G. W & Veal, A.J., (2000), Business Research Method, A Managerial Approach, Longman.
Tietze Frank, 2008, Technology Market Intermediaries to Facilitate External Technology Exploitation; The Case of IP Auctions, Working Paper
Tietze, F. and Herstatt, C. (2009), Intermediaries And Innovation: Why They Emerge And How They Facilitate IP Transactions On The Markets For Technology, Working Papers / Technische Universität Hamburg-Harburg, http://hdl.handle.net/10419/55498
Tietze, F., & Herstatt, C. (2010). Technology Market Intermediaries and Innovation. In DRUID Summer Conference
Tietze, Frank (2010), A Typology Of Technology Market Intermediaries, Working Papers, Technische Universität Hamburg, Harburg, http://hdl.handle.net/10419/5547
Tihanyi, L., & Roath, A. (2002). Technology transfer and institutional development in central and eastern Europe. Journal of World Business, 37, 188–198.
Troy, I. and R. Werle (2008). Uncertainty and the Market for Patents, MPIfG (Cited in Tietze & Herstatt 2009)
US GAO, (2011), Critical Factors Underlying Successful Major Acquisitions, Report to Congressional Committees by us government accountability office
Van der Meulen, B. Nedeva, M. Braun, D., (2005), Intermediaries Organisation And Processes: Theory And Research Issues. in PRIME Workshop, Enschede.
Van Lente, H. Hekkert, M. Smits, R. Van Waveren, B., Roles Of Systemic Intermediaries In Transition Processes, Int. J. Innov. Management. 7 (3) (2003) 1–33.
Vernet, A. and Arasti, M.R., (1999), Linking Business Strategy to Technology Strategies: A Prerequisite to the R&D Priorities Determination, International Journal of Technology Management,Vol. 18, No. 3/4, PP. 293-307.
Walsh, K., (2014), China’s Defense Technology Acquisitin System, Processes, and Future as an Integrator and Supplier, policy berif report.
Weber, R.P. (1990), Basic Content Analysis. Newbury Park, CA: Sage Publications
Williams, P., (2002), The Competent Boundary Spanner, Public Adminstration. 80 (1) 103–124.
Winch, G.M. Courtney, R., (2007), The Organization Of Innovation Brokers: An International Review, Technol. Anal. Strategic Management. 19 (6) 747–763.
Witt, P. (1998). Strategies of technical innovation in eastern European firms. Management International Review, 38(2), 161–183.
Woodward, R. (2001). SME support institutions in post-communist countries: Moving beyond individual approaches to development co-operation: Reflections based on the case of Poland. Paper presented at the 3rd enterprise in transition conference, Hvar, Croatia, May.
Yusuf, S. (2008), Intermediating knowledge exchange between universities and businesses,” Research Policy, vol. 37, no. 8, pp. 1167-1174, Sep.
Zeleny, M., (1986), High Technology Management, Human Systems Management, Vol. 6, PP.109-120.