پروتکل درمانی شناختی رفتاری CBT افزایش عزت نفس (docx) 9 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 9 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
بررسی اثربخشی مشاوره گروهی عقلانی-عاطفی-رفتاری بر افزایش عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر شهر بندرعباس
چکیده:
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی مشاوره گروهی عقلانی-عاطفی-رفتاری بر افزایش عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر شهر بندرعباس می باشد. بدین منظور، 32 نفر از دختران به شیوه تصادفی در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. درمان عقلانی-عاطفی-رفتاری، طی 8 جلسه هفتگی در شهر بندرعباس انجام شد. پرسشنامه عزت نفس در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون تکمیل شد. و در نهایت داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که میانگین نمرات عزت نفس در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون، افزایش معناداری پیدا کرده است(001/.=p). هم چنین نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که میانگین نمرات خرده مقیاس های عزت نفس خود، عزت نفس اجتماعی، عزت نفس تحصیلی و عزت نفس خانوادگی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون، افزایش معناداری پیدا کرده است(001/.=p). همچنین نتایج تحلیل کوارانس نشان داد که میانگین نمرات، پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری پیدا نکرده است.
واژه های کلیدی: مشاوره گروهی به شیوه عقلانی-عاطفی-رفتاری، عزت نفس، پیشرفت تحصیلی.
روش تحقيق:
روش پژوهش حاضر نيمه تجربي واز نوع پيش آزمون - پس آزمون با دو گروه آزمايش و كنترل است. دياگرام طرح پژوهش در جدول3-1 آمده است است:
جدول 3-1 دياگرام طرح پژوهش
پس آزمونمتغير مستقلپيش ازمونانتخاب تصادفيگروههاT2XT1REآزمايشT2_T1RCكنترل
در مورد اين طرح نکات زير قابل ذکر است:
1- گروه آزمايش و کنترل از دانش آموزان دختراست که به صورت تصادفي در گروه ها گمارده شدند.
2- در گروه آزمايش، متغير مستقل(مشاوره گروهی به شیوه عقلانی-عاطفی-رفتاری) اعمال خواهد شد.
3- در گروه کنترل متغير مستقل اعمال نخواهد شد.
4- در گروه آزمايش و كنترل 2 بار ارزيابي شامل پيش آزمون و پس آزمون اجرا شد.
5-متغير مستقل مشاوره گروهی به شیوه عقلانی-عاطفی-رفتاری است كه طي 8 جلسه ارائه شد.
6-متغير وابسته، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی است که از طریق پرسشنامه کوپراسمیت و نمرات آزمون پیشرفت تحصیلی اندازه گیری می شود.
3-3 جامعه آماري:
جامعه آماري اين پژوهش شامل دانش آموزان دختر شهر بندرعباس است که در سال تحصیلی1393-1392 در مقطع پیش دانشگاهی شهر بندرعباس مشغول به تحصیل هستند.
3-4 نمونه و روش نمونه گيري:
پژوهش حاضر شامل 76 نفر از دختران شهر بندرعباس بوده است که این افراد، پس از يک فراخوان براي دختران علاقمند به شرکت در جلسات آموزشی کاهش باورهای غیرمنطقی و نگرش های ناکارآمد در زمینه عزت نفس و توانایی های تحصیلی مراجعه کردند و پس از انجام یک مصاحبه درباره باورهای غیر منطقی در زمینه عزت نفس و اجرای پرسشنامه کوپر اسمیت تصمیم گرفته شد، افرادی که میانگین نمرات آنان در پرسشنامه کوپر اسمیت پایین تر از میانگین بود و عقاید نادرستی در زمینه عزت نفس داشتند واجد شرایط لازم برای شرکت در جلسات تشخیص داده شدند. بنابراین، از بین این دانش آموزان 36 نفر از آنان که دارای باورهای نادرست در زمینه ی توانایی های شخصی و عزت نفس پایین بودند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. اين افراد به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و کنترل( 18 نفر در گروه آزمایش و 18 نفر در گروه کنترل) قرار گرفتند. در ابتدای جلسات، گروه های آزمایشی با 18 آزمودنی آغاز به کار کردند، اما تا پایان جلسات، به دلیل افت دو نفر از آزمودنی ها در گروه آزمایش(یک نفر به علت بیماری و دیگری به علت غیبت های مکرر)، 16 نفر در گروه باقی ماندند، به همين دليل کار تحليل داده ها با 16 نفر از گروه کنترل و آزمايش انجام گرفت. اما این افت لطمه ای به نتایج پژوهش وارد نمی کند، چون حد متعادل تعداد اعضای مشاوره گروهی بین 12-6 نفر است.
شرايط ورود به تحقيق عبارت بود از: 1- حضور افراد در تمامی جلسات 2- مشارکت فعال در بحث ها و تمرينات.
3-5 ابزار جمع آوری اطلاعات:
3-5-1 مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت:
3-5-1-1 معرفی آزمون:
مقیاس عزت نفس كوپر اسميت(1967)، یک مقیاس 58 ماده ای خود گزارشی مداد- کاغذی مي باشد.
كوپر اسميت اين پرسشنامه را بر اساس تجديد نظري كه بر روي مقياس راجرز و ديموند انجام داد تدوين نمود. 8 ماده ی اين پرسشنامه دروغ سنج مي باشد و 50 ماده ی آن به 4 خرده مقياس شامل: عزت نفس خود، عزت نفس اجتماعي (همسالان)، عزت نفس خانوادگي (والدين) و عزت نفس تحصيلي (آموزشگاهی) مربوط مي شوند.
3-5-1-2 پایایی مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت:
کوپر اسمیت و همکاران(1967)، ضریب بازآزمایی 88/0 را بعد از 5 هفته و ضریب بازآزمایی 70/0 را بعد از 3 سال برای این مقیاس به دست آورده اند.تحلیل عوامل نشان داده است که خرده مقیاس ها، عامل های متفاوتی از عزت نفس را می سنجند(نیسی و شهنی ییلاق،1381).
شکرکن و نیسی(1373)، در پژوهشی مکه بر روی دانش آموزان سال اول تا سوم دبیرستان های نجف آباد انجام دادند، ضرایب پایایی بازآزمایی این مقیاس را برای دانش آموزان دختر و پسر به ترتیب 90/0 و 92/0 گزارش کرده اند. علامه(1384)، نیز با اجرای این مقیاس بر روی یک نمونه دانش آموزی، پایایی این مقیاس را با روش تنصیف 83/0 و با روش آلفای کرونباخ 84/00 برآورد کرده است.
هم چنین در پژوهش حقیقی، موسوی، مهرابی زداه هنرمند و بشلیده(1385)، ضريب پايايي بازآزمايي اين پرسشنامه 92/. گزارش شده است و همسانی درونی آن با روش هاي دو نيمه كردن و آلفاي كرونباخ به ترتيب 83/. و 90/. گزارش شده است.
هم چنین پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر با استفاده از روش آلفای کرونباخ در بعد اضطراب90/. ، و در بعد اجتناب 93/. به دست آمد و پایایی کل آزمون با روش آلفای کرونباخ 91/. به دست آمد.
3-5-1-3 روایی مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت:
تحقيقات متعدد، ضريب اعتبار مقياس كوپر اسميت را تأييد نموده اند. در مطالعه شكركن و نيسي (١٣٧٣ )، كه بر روي دانش آموزان سال اول تا سوم دبيرستان هاي نجف آباد انجام گرديده ، ضريب اعتبار اين مقياس از طريق همبسته كردن نمره هاي آزمون با معدل آخر سال دانش آموزان محاسبه گرديده است . ضرايب به دست آمده براي پسران 69/0 و براي دختران 71/0(001/0=p) گزارش شده است .
علامه ( ١٣٨٤ )، براي محاسبه اعتبار اين پرسشنامه از روش همبسته كردن آن با نمره هاي مقياس اضطراب اجتماعي استفاده کرده و ضریب اعتبار 53/0- را (001/0> p)، به دست آورده است.
3-5-1-4 نمره گذاری پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت( (SEI:
نظام نمره گذاري اين پرسشنامه، به صورت بلي و خير است كه به پاسخ هاي بلي نمره 1 و به پاسخ هاي خير نمره صفر تعلق مي گيرد. همچنين در اين پرسشنامه، تعدادي از ماده ها معكوس نمره گذاري مي شوند. به علاوه، حداكثر و حداقل نمره در اين ابزار بين 50 و صفر مي باشد.
برای نمره گذاری پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت (SEI) ابتدا باید به ترتیب زیر به گویهها نمره دهید.
در سوالات مقابل برای جواب بلی نمره ۱ و جواب خیر نمره ۰ بدهید: ۲- ۴- ۵- ۱۰- ۱۴- ۱۸- ۱۹- ۲۱- ۲۳- ۲۸- ۲۹- ۳۰- ۳۲- ۳۶- ۴۵- ۴۷- ۵۷
در بقیه سوالات به جواب بلی نمره ۰ و به جواب خیر نمره ۱ بدهید.
برای به دست آوردن چهار زیر مقیاس این پرسشنامه به ترتیب زیر عمل نمایید:
عزت نفس کلی یا عمومی: جمع سوالات ۱- ۴- ۱۹- ۲۷- ۳۸- ۳۹- ۴۳- ۴۷- ۳- ۷- ۱۰- ۱۲- ۱۳- ۱۵- ۱۸- ۲۴- ۲۵- ۳۰- ۳۱- ۳۴- ۳۵- ۴۸- ۵۱- ۵۵- ۵۶- ۵۷
عزت نفس خانوادگی: جمع سوالات ۶- ۹- ۱۱- ۱۶- ۲۰- ۲۲- ۲۹- ۴۴
عزت نفس اجتماعی: جمع سوالات ۵- ۸- ۱۴- ۲۱- ۲۸- ۴۰ ۴۹- ۵۲
عزت نفس تحصیلی: جمع سوالات ۲- ۱۷- ۲۳- ۳۳- ۳۷- ۴۲- ۴۶- ۵۴
مقیاس دروغ سنج: جمع نمرات ۲۶- ۳۲- ۳۶- ۴۱- ۴۵- ۵۰- ۵۳- ۵۸
3-6 روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها:
در این پژوهش برای داده های توصیفی از روش های آماری محاسبه میانگین ها، انحراف استاندارد، نمودارها و جداول استفاده شد و در زمینه آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس به این دلیل که تحلیل کواریانس درجه آزادی کمتری دارد و نتایج دقیق تری به دست می دهد استفاده گردید.
3-7 طرح مداخله و روش جمع آوری اطلاعات:
برای جمع آوری اطلاعات، ابتدا داوطلبان شرکت در جلسات مشاوره گروهی، آزمون های مورد نظر در تحقیق حاضر را تکمیل نمودند سپس32 نفر به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند و گروه آزمایش در طی 8 جلسه به مدت یک و نیم ساعت ( به مدت 35 روز، هفته ای دو جلسه) در جلسات مشاوره گروهی به شیوه عقلانی- عاطفی- رفتاری شرکت نمودند.
بعد از یک هفته از اتمام جلسات آزمودنی های گروه آزمایش و گواه مجدداً آزمون های مورد نظر را تکمیل نمودند، تا امکان مقایسه نمرات دو گروه در دو نوبت پیش آزمون و پس آزمون وجود داشته باشد. اهداف هر جلسه و نحوه اجرا به شرح زیر می باشد:
3-8 محتوای جلسات آموزش:
متغیر مستقل در این پژوهش شامل 8 جلسه آموزش گروهی عزت نفس برای گروه آزمایشی به شیوه های عقلانی- عاطفی بود که به صورت گام به گام و همراه با دو دفترچه راهنمای دانش آموز و دفترچه راهنمای مشاور تنظیم و اجرا گردید. جلسات آموزش شناختی-رفتاری عزت نفس به شرح جدول 1 می باشند.
در ابتدای جلسات سعی شد که اعضا با ضرورت تشکیل گروه و همچنین قوانین حاکم بر گروه(رازداری، باز بودن و اعتماد به اعضای گروه....) آشنا شوند. سپس شرایط ورود اعضا به گروه ( لزوم شرکت منظم، نداشتن غیبت در جلسات آموزشی، فعالیت مؤثر در گروه) و خروج آن ها از گروه (عدم حضور در جلسات، داشتن غیبت مکرر، عدم رعایت قوانین گروه، بیماری حاد فردی از گروه) به طور کامل برای آزمودنی ها شرح داده شد.
سپس در جلسات بعدی، ابتدا خلاصه ای از جلسه یا جلسات قبلی مطرح می شد و سپس تکالیف آزمودنی ها بررسی و بازخورد فردی و گروهی داده می شد و در ادامه موضوع جلسه به صورت مشارکتی مورد بحث قرار می گرفت و توضیحات لازم داده می شد و در انتهای جلسه در ارتباط با موضوع جلسه دو سوال بازپاسخ به آزمودنی ها داده می شد و 10 دقیقه فرصت پاسخگویی داشتند و پس از جمع آوری،10 دقیقه در مورد سوالات به صورت گروهی بحث می شد و در انتها توضیحاتی اگر لازم بود داده می شد.
جدول3-2: جلسات شناختی-رفتاری عزت نفس
جلسهعنوان جلسهاولآشنایی با مفهوم عزت نفس و مفهوم های مشابه(خودواقعی و خودایده آل)دومویژگی های افراد دارای عزت نفس و علل فقدان عزت نفس و اشاره به عزت نفس پایین در زمینه پیشرفت تحصیلیسومافکار ناکارامد در زمینه عزت نفس و پیثشرفت تحصیلی و مقابله با آن هاچهارممفهوم پذیرش خود و روش های آنپنجماحساس تنهایی و راه های مقابله با آنششمآموزش روش حل مساله و خودکنترلی و روش های کنترل عقاید ناکارآمدهفتمآموزش سبک اسنادی و اسنادهای سازگارانه(شناخت اسنادها و تغییر آن ها) جهت برونی کردن افکار ناکارآمد و نسبت دادن آن ها به بیرونهشتمآموزش روش صحیح مطالعه و کنترل افکار و عقاید ناکارآمد در زمینه عزت نفس
ابزار پژوهش
الف) آزمون عزت نفس کوپر اسمیت
بسمه تعالی
پاسخگوی عزیز:
پرسشنامه ایی که در اختیار شما قرار داده شده است مربوط به یک تحقیق دانشجویی است برای حفظ اطلاعات پرسشنامه نیاز به نوشتن نام و نام خانوادگی نیست و پاسخ ها کاملاً محرمانه می باشد. هر یک از سوالات زیر را با دقت مطالعه فرمایید . در صورتی که هر کدام از آن ها باوضعیت فعلی شما مطابقت دارد، به آن پاسخ بلی بدهید و چنان چه در مورد شما صدق نمی کند، به آن پاسخ خیر بدهید. لذا خواهشمند است با پاسخ های صادقانه خود ما را در جهت دست یابی به اهداف پژوهش یاری نمایید./پیشاپیش از همکاری شما صمیمانه سپاسگزاریم.
سن والدین: تحصیلات والدین:
ردیفعباراتبلیخیر1بیشتر اوقات در خواب و خیال بسر می برم.2از خود خیلی مطمئن هستم. 3اغلب آرزو می کنم ای کاش فرد دیگری بودم.4من دوست داشتنی هستم . 5با والدینم اوقات خوشی را می گذرانم.6هیچ وقت درباره چیزی نگران نمی شوم . 7صحبت کردن در مقابل کلاس برایم سخت است.8آرزو می کنم ای کاش جوان تر بودم.9چیزهای زیادی در من وجود دارد که اگر می توانستم ، آن ها را تغییر می دادم.10به آسانی می توانم تصمیم بگیرم.11دیگران از بودن با من لذت می برند . 12در خانه زود عصبانی می شوم . 13همیشه کار درست را انجام می دهم . 14به عملکرد تحصیلی خود افتخار می کنم . 15همیشه کسی باید به من بگوید چه کار کنم16انجام هر کار جدیدی وقت زیادی را از من می گیرد . 17اغلب از آن چه انجام داده ام ، متاسفم . 18بین هم سن و سالان خود مشهور هستم.19معمولا والدینم به احساسات من توجه می کنند . 20هرگز ناخشنود نیستم . 21تا آن جا که بتوانم کا را به نحو احسن انجلم می دهم . 22من به راحتی تسلیم می شوم.23معمولا می توانم از خود مواظبت کنم . 24من فردی نسبتا شادمان هستم . 25من ترجیح می دهم با بچه ای کوچکتر از خودم بازی کنم.26والدینم انتظارات بیش از حدی از من دارند . 27من تمام کسانی را که می شناسم دوست دارم.28دوست دارم معلم در کلاس برای درس جواب دادن ، من را صدا بزند . 29من خودم را درک می کنم . 30مثل من بودن سخت است.31همه چیز در زندگی من گره خورده است . 32بجه ها معمولا از عقیده من پیروی می کنند . 33هیچ کس در خانه به من توجه زیادی نمی کند . 34هرگز سرزنش نمی شوم . 35آن طور که دوست دارم تکلیف مدرسه ام را انجام نمی دهم . 36می توانم تصمیم بگیرم و به آن پای بند بمانم . 37من واقعا دوست ندارم که یک پسر/ دختر باشم .( از جنس مخالف باشم).38من خودم را دست کم می گیرم . 39دوست ندارم با دیگران باشم . 40خیلی وفت ها دوست دارم خانه را ترک کنم.41من اصلا کمرو نیستم . 42من اغلب اوقات در مدرسه احساس دلخوری می کنم . 43من اغلب احساس می کنم که از خودم شرمنده ام.44من به زیبایی دیگران نیستم . 45اگر چیزی برای گفتن داشته باشم ، معمولا آن را می گویم . 46بچه ها اغلب از من عیب جویی می کنند . 47پدر و مادرم مرا درک می کنند . 48من همیشه راست می گویم49معلمان در من احساس ناخوشایند بی کفایتی را به وجود می آورند.50برایم مهم نیست که بر من چه می گذرد . 51من فردی شکست خورده هستم . 52به هنگام سرزنش به اسانی ناراحت می شوم . 53بچه های دیگر بیشتر از من مورد علاقه دیگران هستند.54اغلب این احساس را دارم که والدینم مرا تحت فشار قرار می دهند.55همیشه می دانم که به مردم چه بگویم.56اغلب در مدرسه دلسرد می شوم . 57معمولا چیزی مرا آزار نمی دهد . 58نمی توان به من اعتماد کرد .