صفحه محصول - پروتکل درمانی مشاوره گروهی و خانواده درمانی ارتباطی ستیر

پروتکل درمانی مشاوره گروهی و خانواده درمانی ارتباطی ستیر (docx) 21 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 21 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعهکننده به مراکز مشاورهی شهر اشنویه در سال 1393 بود. در اين پژوهش از روش تحقيق نیمه تجربی به شيوه پيش آزمون- پس آزمون با گروه هاي آزمايشي و کنترل، استفاده شده است. تأثیر رویکرد ارتباطی ستیر به عنوان متغیّر مستقل بر میزان میل به طلاق و فرسودگی زناشویی زوجین به عنوان متغیّرهای وابسته مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماري اين تحقيق کليه مراجعين (زوجین ) اعم از مراجعان خود ارجاعي که به مراکز مشاوره شهرستان اشنویه واقع در استان آذربایجان غربی در سال 92-93رجوع کرده بودند. شیوهی نمونهگیری این پژوهش، نمونهگیری هدفمند میباشد. با استفاده از تکمیل کردن پرسشنامهی خود گزارشدهی فرسودگی زناشویی و میل به طلاق و مصاحبه از طریق مشاور با زوجینی که تمایل به همکاری داشتند از این جامعه 40 زوج (20زوج گروه آزمایش و 20 زوج گروه کنترل) انتخاب شدند اما به دلیل ریزش در گروهها تعداد زوجین به 15 زوج در هر گروه تقلیل یافت . ابزارهای پژوهش حاضر شامل آزمونهای پرسشنامهی میل به طلاق ومقیاس فرسودگی زناشویی بر روی هر دوگروه آزمون شد و مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر به مدت 7 جلسهی 60دقیقهای در هفته در مورد گروه آزمایش اعمال شد و اما گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت ننمود یک هفته بعد از خاتمهی آموزش پس آزمون بر روی هر دو گروه انجام گردید. لازم به ذکر است که زوجین گروه آزمایش همراه هم در جلسههای مشاورهی گروهی شرکت کردند نتايج تحلیل واریانس چندمتغیری و تحليل كواريانس تفاوت معناداري را در نتایج حاصل از پس آزمون دو گروه آزمايش و كنترل، نشان داد. بدین معنی که میزان متغیرهای وابسته در آزمودنیهای گروه آزمایش به طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت(001/0>( p. پس میتوان نتیجهگیری نمود که مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر در کاهش فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعه کننده تاثیرگذار بوده است.همچنین مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ستیر بر روی خرده مقیاسهای فرسودگی زناشویی شامل خستگی جسمی، خستگی روانی، خستگی روانی و میل به طلاق شامل بعد تمایل برای خارج شدن ومسامحه تأثیر گذار بوده است(001/0>( p. کلید واژه ها: رویکرد ارتباطی ستیر، فرسودگی زناشویی، میل به طلاق. شیوه تجزیه و تحلیل دادهها براي تجزيه و تحليل داده‌ها از روشهاي آمار توصيفي(مثل ميانگين و انحراف معيار) و از روشهاي آمار استنباطي از قبيل تحليل کواريانس براي بررسي پيش - آزمون و میزان تأثیر روش درمانی رویکرد ارتباطی ستیراستفاده شد. 3-7- روش مداخله و اجرا در اين طرح: فصل سوم: روش پژوهش 1-زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اشنویه در سال 1393 مراجعه نموده ، به صورت تصادفي انتخاب و در دو گروه رویکرد درماني ارتباطی ستیر و کنترل، گمارده شدند. 2-پيش آزمون و پس آزمون در هردو گروه اجرا شده است. 3-متغير مستقل، رویکرد ارتباطی ستیر بوده و طي هفت جلسه درمان با فرمت مشخص براي گروه آزمایشی ارائه شد و گروه کنترل از این شیوه درمانی بهره مند نشد. 3-متغیرهاي پژوهش شامل یک متغير مستقل (رویکرد درماني ارتباطی ستیر) و دو متغير وابسته (فرسودگی زناشویی و میل به طلاق )و خرده مقیاسهای آن بود. 4-براي اندازه گيري متغيرهاي وابسته در دو مرحله پيش آزمون، پس آزمون از پرسشنامه فرسودگی زناشویی و میل به طلاق استفاده شد. 5- گروه کنترل جهت رعایت اخلاق پژوهش، بعد درمان گروه آزمایشی، تحت چندین جلسه مشاوره و آموزش قرار گرفته و پس اتمام جلسات و اجرای پس آزمون، آموزش ستیردر مورد آنها نیز صورت گرفت. 3-8- پروتکل جلسات مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر جلسه اول : زمان جلسه 60 دقيقه اين جلسه مرحله آميزش و آشنايي بود. در اين جلسه پژوهشگر خود را به عنوان رهبر گروه معرفي میکند و سپس از هر يك از اعضاء( كه شامل 30 نفر ، 15 زوج مي باشد ) خواسته شد كه خود را معرفي كنند و هدف خود را از شركت در گروه بيان كنند. و سپس رهبر گروه به بيان قوانين گروه پرداخت و از اعضاء خواست تا قوانين گروه را رعايت كنند. و همچنين به اعضاء فنون توجه كردن و مشاهده كردن آموزش داده شد. و همچنين نقشه خانوادگي هر خانواده ترسيم شد. تكليف: جلسه دوم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت و سپس حالتهاي ارتباطي ( سازشگر ، سرزنشگر، ابر معقول، گيج و نامربوط، همخوان ) براي اعضاء تشريح شد و اعضاء را نسبت به ادامه درمان اميدوار كرديم. فصل سوم: روش پژوهش تکلیف:از اعضاء خواسته شد تا جلسه آينده حالت ارتباطي را تمرين كنند و سعي كنند حالت ارتباط خودشان را مشخص كنند. جلسه سوم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت. در اين جلسه تقويم زندگي خانوادگي هر خانواده ترسيم شد. همچنين استعارهي كوه يخ و ديگ ( براي عزت نفس ) براي اعضاء گروه تشريح شد و از تكنيك طنابها براي تأكيد بر ارتباطات ميان اعضاء استفاده شد. و همچنين آناتومي ارتباط براي افراد تشريح و اجرا شد. تكليف : از اعضاء خواسته شد تا جلسه آينده در ارتباط با استعارههاي كوه يخ و ديگ ( هركس سطح ديگ خود را مشخص كند ) با همديگر صحبت كنند و همچنين تكنيك طنابها را در خانه با همديگر اجرا كنند تا جلسه بعد مورد بررسي قرار گيرد. جلسه چهارم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت. سپس تكنيك مجسمهسازي در جلسه در مان به اعضاء آموزش داده شد تا اعضاء از طريق ايفاي نقش روابط موجود در خانوادهي خود را به نمايش بگذارند و همچنين اعضاء به طور كاملتري نسبت به روابط آگاهي پيدا كنند. همچنين در اين جلسه به اعضاء آموزش داده شد تا از «عبارت من » در ارتباطات استفاده كنند و مسئوليت بيانات خود را به عهده بگيرند. تكليف : از اعضاء خواسته شد كه تا جلسه آينده مجسمه سازي را در خانه تمرين كنند و پيامدهاي زماني كه از «من » به جاي «تو » استفاده كردهاند را يادداشت كنند. جلسه پنجم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه در جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت، سپس تكنيك ضيافت اندامها به اعضاء آموزش داده شد تا اعضاء به اين بصيرت نائل شوند كه هريك از اندامهاي بدن آنها در ارتباطات مؤثر است و داراي معني و مفهوم خاص خود مي باشد و فصل سوم: روش پژوهش همچنين هريك از اعضاء به اين بصيرت نائل شدند كه داراي تواناييهاي بسياري هستند و منابع توانايي خود را بشناسند. تكليف : از اعضاء خواسته شد تا نسبت به اندامهاي خود آگاهي كسب كنند و معاني ضمني آنها را كشف كنند . جلسه ششم زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليف را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت. سپس به اعضاء آموزش داده شد كه آزادانه انتخاب كنند، مخالفت كنند و مخالفت خود را بيان كنند، دست به عمل بزنند، درباره ي احساسات خود صحبت كنند، همچنين قوانين خانوادگي مورد بررسي قرار گرفت و الگوهاي ناكارآمد خانواده به چالش طلبيده شد . تكليف : از اعضاء خواسته شد كه تا جلسه آينده احساسات و انتظارات و مخالفتهاي خود را آزادانه بيان كنند و به همديگر بازخورد بدهند. جلسه هفتم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليف جلسه قبل مورد بررسي قرار گرفت. اين جلسه آخرين جلسه بود. در اين جلسه اعضاء مجدداً مورد ارزيابي قرار گرفتند و آزمون پس آزمون بر روي اعضاء اجرا شد تا بعداً مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد و با پيش آزمون مقايسه شود. همچنين از اعضاء خواسته شد تا نظرات خود را درباره ي جلسات درمان ارائه كنند. ضمناً بايد خاطرنشان كنم كه در تمامي جلسات تكنيكهاي شوخي كردن، اميد دادن، استعاره، نمايش و ايفاي نقش مورد استفاده قرار گرفته است. 2-1-2- رویکرد ارتباطی ستیر 2-1-2-1- سیر تاریخی و مبانی موثر بر دیدگاه ارتباطی ستیر ستیر در سال 1851 در شیکاگو به عنوان مددکار اجتماعی وارد کار خصوصی شد. کار بینظیر او زمانی روی زبانها افتاد که با یک بیمار زن جوان مبتلا به اسکیزوفرنی کار میکرد، مادر آن زن از دست ستیر به دادگاه شکایت کرد، اما ستیر به جای گرفتن حالت تدافعی از مادر دعوت کرد که به درمان بپیوندد، سپس از پدر و پسر ارشد خانواده خواست که به جلسه درمان بیایند که تعادل خانوادگی بدست آید. ستیر تحت تاثیر کارموری بوون و دان جکسون با خانوادههای اسکیزوفرنیک قرار گرفت. براساس نظریه ستیر: انسانها دارای پتانسیل رشد و تکامل هستند (سیمون 1989). ستیر را به عنوان استاد ارتباط و مبدع نظریه ارتباطات خانوادگی میشناسند.1381) 2-1-2-2-نظریات ستیر درباره خانواده اگرچه خانم ستیر در رابطه با خاانوادهها فعال و رهنمودی بود ولی بر اهمیت همدلی توجه مثبت و صداقت در سیستمهای خانواده تاکید داشت. درمانگر باید طوری رابطه بر قرار سازد که به ایجاد نوعی ارتباط مفید و کار آمد کمک کند. ارتباط مفید به جوی نیاز دارد که بتوان درباره هر چیزی بحث کرد، هر چیزی را پرورش داد وهیچ چیزی در آن وجود نداشته باشد که فرد را عقب نگه دارد این موقعیت درمانی را زمانی میتوان در خانوادهها به وجود آورد که درمانگر بتواند با هر یک از اعضای خانواده همدلانه، دلسوزانه و همنوا رابطه برقرارکنند درمانگر به جای اینکه بیرهنمود باشد باید فورا به اعضای خانواده رهنمود دهد و آنها را به سمت احساساتی که در ارتباطهای نامناسبشان حذف شدهاند هدایت کنند. (گلدنبرگ، گلدنبرگ، 1385). برجستگی کار ویرجینیا ستیر، افزایش عزت نفس افراد در خانواده به منظور ایجاد و تغییر در نظام میان فردی آنهاست. او بین عزت نفس و ارتباط، یک همبستگی مستقیم یافته فصل دوم: پیشینه پژوهش است و عزت نفس پایین را با ارتباط ضعیف همخوان و هم پیوند میداند. او خانواده را یک نظام کل نگر میداند. نقشها اثرهای عمدهای بر کارایی موثر خانواده از طریق نفوذ قواعد، فرایندهای ارتباطی و پاسخ به فشارهای روانی دارند. هنگامی که اعضای خانواده از همۀ رویدادهایی که در زمان حال تجربه میکنند، آگاه شوند. می توانند هم به عنوان فرد و هم به عنوان خانواده رشد کنند. هدف اصلی، یکی سازی رشد هریک از اعضای خانواده با یک پارچگی و سلامت نظام خانواده است (کارسون و همکاران، ترجمه نوابی نژاد، 1384). جایگاه محوری ویرجینیا ستیر در تاریخ جنبش خانواده درمانی موضع بیهمتایی دارد ، چونکه تنها زن و یگانه مددکار اجتماعی است که در میان روانپزشکان مذکر سفید پوست به چشم می خورد. در واقع ، شاید او از اکثر همتایان مذکرش زودتر به کار با خانوادهها پرداخته باشد. ستیر به همراه آکرمن معمولاً در زمره اولین و پرجاذبهترین رهبران این حوزه به شمار میآید، با اینکه ستیر به خاطر پیوند آغازینش با MRI طرفدار رویکرد پیام رسانی جلوه میکرد، کارش در اسالن که مرکزی رشدنگر بود، او تشویق کرد تا چهارچوب انسان گرا را به رویکرد خویش اضافه کند و شماری از فنون رشد افزا (مثلاً آگاهی حسی، رقص ماساژ، و فنون رویارویی گروهی ) را به منظور تحریک احساسها و تصریح الگوهای پیام رسانی خانواده به کار گیرد. ستیر (1986) در آخرین تالیفش رویکرد خود را « الگوی فرایند اعتبار یابی انسان » نامید؛ در این رویکرد، درمانگر و خانواده نیروی خود را به هم درمی آمیزند تا فرایند ذاتی افزایش سلامت روان را در خانواده به تحریک درآورند. ستیر خانواده را یک نظام متوازن میدانست. مخصوصاً او مایل بود « بهایی » را که نظام برای حفظ توازن کلی آن واحد «می پردازد» تعیین می کند؛ یعنی، او نشانه های اختلال در هر عضو را علامتی دال بر وقفه رشد و کمال میداند که برای نظام خانوادگی ارزش تعادلی دارد، چرا که خانواده باید این انسداد و تحریف رشد را به شکلی در تمامی اعضای آن به وجود آورد تا توازن آن حفظ شود. عامل مهم دیگر در رشد و کمال فرد عبارت است از مثلث روان، بدن، و احساس. قسمتهای بدن غالبا از معنایی استعاری برخوردارند، هر قسمت معمولا ارزشی مثبت یا منفی دارد که صاحبش ارزش آن را تعیین میکند. برخی محبوب هستند، سایر قسمتها نامحبوباند، و برخی را نیز باید تحریک کرد. ستیز با استفاده از عملی که آن را ضیافت اندامها مینامند، درمانجو را ترغیب میکند تا از این اجزا آگاهی یافته و یاد بگیرد که از آن ها « به شیوه هماهنگ و یکپارچه » استفاده کند (گلدنبرگ، 1385-193-195 ). او معتقد است که کاهش کیفیت زندگی و افزایش تعارض زناشویی باعث بهوجود آمدن نظامهای خانوادگی ناکارآمد می شود. پیامد نظامهای خانوادگی ناکارآمد عزت نفس پایین فصل دوم: پیشینه پژوهش و رفتار تدافعی است. درحالی که انگیزه اساسی بشر تقویت اعتماد به نفس و دفاع از آن علیه تهدیدات وارد شده است(ستیر،1384). هر خانواده وضعيت و فضاي عاطفي منحصر به فرد دارد و روش اداره و نوع عملكرد آنها با يكديگر متفاوت است، براي همين دانشمندان و صاحب نظران تقسيم بندهاي مختلفي از خانواده ارائه ميدهند. شرفي) 1381 )خانواده را از حيث كيفيت روابط دروني و ميزان استحكام به چهار دسته: خانوادة متلاشی، متزلزل ، متعادل و متعالي تقسيم كرده است. اما در يك تقسيم بندي كلي تر ويرجينيا ستير( 1980) بيان مي كند كه ميتوان انواع خانواده را در دو دستة بالنده و آشفته كه داراي جو عاطفي سازنده و مغلوب هستند در نظر گرفت(نوابی نژاد،1381). 2-1-2-3- نقش ها در نظریه ستیر ستیر ارتباط تدافعی را به چهار سبک طبقه بندی کرد که او به آنها«حالتهای بقا» اطلاق داد:1-سازشگر 2-سرزنشگر 3-ابر منطقی 4-بیربط گو . هنگامی که نقش سازشگر وجود داشته باشد احساسات ما در رابطه با ارزش خود نادیده گرفته میشود، قدرتمان در اختیار شخص دیگری قرار می گیرد، به همه چیز بله گفته می شود. سازشگر گاهی به عنوان خوشنود کردن جلوه میکند، یک عمل کاملا پسندیده در بیشتر فرهنگها و خانوادهها گفته میشود. با این وجود، سازش کردن تلاش منسجم برای خشنود کردن متفاوت است. ما به خاطر ارزش شخصی شازش می کنیم، سازشگر احترام به نفس را انکار میکند و به مردم این پیغام را می دهند که من مهم نیستم. ما بر تقبل سرزنش برای چیزهایی که به اشتباه روی میدهند، پافشاری میکنیم. ما مسئولیت را به عهده میگیریم حتی اگر مجبور باشیم برای یافتن علت اشتباه خود اغراق کنیم. این سبک ارتباطی بیشتر در دخترانی که به وسیله زن به زن ازدواج کردهاند وجود دارد زیرا از خود کوچکترین اختیاری نداشته و در هر صورتی کاملا مطیع هستند. فصل دوم: پیشینه پژوهش فرد سرزنشگر کاملا مخالف سازشگر است. حالت سرزنشگر یکی شیوه ناهماهنگ برای منعکش کردن قانون جامعه است مینی بر اینکه ما باید از خودمان دفاع کنیم و عذرها، مزاحمتها یا سوءاستفاده از شخص دیگری را نپذیریم. ما نباید«ضعیف»باشیم. ما برای محافظت کردن از خودمان، افراد دیگر را در موقعیتهای مختلف آزار داده و آنها را محکوم میکنیم. سرزنش کردن، نادیده گرفتن دیگران است. این سبک ارتباطی نیز بیشتر در دخترانی که با شیوه فرار کردن ازدواج میکنند دیده می شود، زیرا دختر نمیخواهد و نمیتواند خود را ضعیف نشان دهد در نتیجه بر خلاف نظر خانواده خود اقدام به ازداوج میکند. فرد ابر منطقی، خود و شخص دیگر را نادیده میگیرد. ابر منطقی بودن به معنای عمل کردن با احترام در موقعیت خاص و بیشتر در سطح منطق است. ما به خودمان یا دیگران اجازه توجه به احساسات نمی دهیم. این قانون جامعه را منعکس می کند مبنی بر اینکه بلوغ به معنای حرکت نکردن، نگاه نکردن، لمس نکردن یا احساس نکردن عواطف است. چهارمین حالت حیاتی بی ربطگو بودن است که عموما با حالت سرگرم کننده یا دلقک وار بودن گیج می شود. الگوی بیربط بودن آنتیتز الگوی ابرمنطقی بودن است. هنگامی که مردم بیربط هستند، آنها به طور پیوسته حرکت میکنند. این تلاش برای منحرف کردن توجه افراد از موضوعات مورد بحث است.آنها بر تغییر دادن عقاید خود تداوم میورزند و میخواهند فعالیتهای زیادی را به طور همزمان انجام دهند(ستیر، 1997). وی در فرایند درمان سعی میکرد خانواده را از ارتباط تدافعی به سمت ارسال پیامهای واقعی، اصیل، مستقیم و در بافت مناسب سوق دهد، چرا که رشد اعضای خانواده نتیجه کیفیت ارتباط آنها با سایر اعضای خانواده میباشد. به اعتقاد وی رشد همیشه امکان پذیر است و با مداخله کردن در سطح«فرآیند» به جای «محتوا» به بهترین نحو تسهیل میشود و فرآیند همان شیوه تبادل پیام بین اعضای خانواده است که ارتباط متقابلی با سطح عزت نفس اعضا دارد(گودرزی، 1386). 2-1-2-4- مفاهیم پایه ای نظریه ارتباطی ستیر 1- نشانه‌هاي بيماري و توازن خانواده: سيستم خانواده را يك نظام متوازن مي‌دانست مخصوصاً او مايل بود بهايي را كه هر عضو نظام براي حفظ توازن كلي آن واحد «مي‌پردازد» فصل دوم: پیشینه پژوهش تعيين كند. ستير مي‌گويد نشانه ‌هاي شخصي پريشان حال در حقيقت مي‌تواند علامتي باشد مبني بر اينكه او دارد در برابر عدم تعادل خانواده واكنش نشان مي‌دهد و به خاطر آنكه مي‌كوشد درد و ناراحتي خانواده‌اش راكاهش دهد و در خود مستحيل كند رشد و نمو خويش را مخدوش مي‌سازد يعني نشانه را مي‌توان تدابير تحكيم كننده‌اي تلقي كرد كه به قصد كاهش فشارهاي رواني خانوادگي و بازگرداندن خانواده به دامنه بهنجار رفتار رايج آن پديدار مي‌شوند. 2- رشد و كمال فردي: ستير معتقد است كه انسانها همگي در پي رشد و كمال هستند و هر يك از ما تمامي منابع مورد نياز براي شكوفايي توان خويشتن را در اختيار داريم، البته در صورتي كه بتوانيم به اين منابع دست يافته و آنها را بپرورانيم. ستير سه دسته عوامل موثر بر رشد و تحول را معرفي مي‌كند. 1- ميراث ارثي تغييرناپذيري كه توان بدني، عاطفي و خلق و خوي ما را تعيين مي‌كنند. 2-عوامل طولي كه ماحصل يادگيريهاي ما در طي فرايند رشد و كمال است 3- تعامل هميشگي ذهن و بدن  پروتکل جلسات مشاوره ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر جلسه اول : زمان جلسه 60 دقيقه اين جلسه مرحله آميزش و آشنايي بود . در اين جلسه پژوهشگر خود را به عنوان رهبر گروه معرفي كرده و سپس از هر يك از اعضاء( كه شامل 30نفر، 15 زوج مي باشد ) خواسته شد كه خود را معرفي كنند و هدف خود را از شركت در گروه بيان كنند . و سپس رهبر گروه به بيان قوانين گروه پرداخت و از اعضاء خواست تا قوانين گروه را رعايت كنند . و همچنين با توجه به هدف پژوهش نوع گروه را بسته انتخاب كرديم . در واقع با توجه به رويكرد ستير در اين جلسه به برقراري ارتباط ميان اعضاء و رهبر گروه پرداخته شد و همچنين به اعضاء فنون توجه كردن و مشاهده كردن آموزش داده شد . و همچنين نقشه خانوادگي هر خانواده ترسيم شد . تكليف: از اعضاء خواسته شد كه تا جلسه آينده ( زن و شوهر ) در خانه به تمرين فنون توجه كردن و مشاهده كردن و همچنين برقراري ارتباط بپردازند. جلسه دوم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت و سپس حالت هاي ارتباطي ( سازشگر ، سرزنشگر ، ابر معقول ، گيج و نامربوط ، همخوان ) براي اعضاء تشريح شد و اعضاء را نسبت به ادامه درمان اميدوار كرديم . تكليف: از اعضاء خواسته شد تا جلسه آينده حالت ارتباطي را تمرين كنند و سعي كنند حالت ارتباط خودشان را مشخص كنند. جلسه سوم : زمان جلسه : 60 دقيقه پیوست در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت . در اين جلسه تقويم زندگي خانوادگي هر خانواده ترسيم شد . همچنين استعاره ي كوه يخ و ديگ ( براي عزت نفس ) براي اعضاء گروه تشريح شد و از تكنيك طناب ها براي تأكيد بر ارتباطات ميان اعضاء استفاده شد . و همچنين آناتومي ارتباط براي افراد تشريح و اجرا شد . تكليف : از اعضاء خواسته شد تا جلسه آينده در ارتباط با استعاره هاي كوه يخ و ديگ ( هركس سطح ديگ خود را مشخص كند ) با همديگر صحبت كنند و همچنين تكنيك طناب ها را در خانه با همديگر اجرا كنند تا جلسه بعد مورد بررسي قرار گيرد . جلسه چهارم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت . سپس تكنيك مجسمه سازي در جلسه در مان به اعضاء آموزش داده شد تا اعضاء از طريق ايفاي نقش روابط موجود در خانواده ي خود را به نمايش بگذارند و همچنين اعضاء به طور كامل تري نسبت به روابط آگاهي پيدا كنند . همچنين در اين جلسه به اعضاء آموزش داده شد تا از «عبارت من » در ارتباطات استفاده كنند و مسئوليت بيانات خود را به عهده بگيرند . تكليف : از اعضاء خواسته شد كه تا جلسه آينده مجسمه سازي را در خانه تمرين كنند و پيامدهاي زماني كه از «من » به جاي «تو » استفاده كرده اند را يادداشت كنند . جلسه پنجم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليفي را كه در جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت ، سپس تكنيك ضيافت اندام ها به اعضاء آموزش داده شد تا اعضاء به اين بصيرت نائل شوند كه هريك از اندام هاي بدن آنها در ارتباطات مؤثر است و داراي معني و مفهوم خاص خود مي باشد و همچنين هريك از اعضاء به اين بصيرت نائل شدند كه داراي تواناييهاي بسياري هستند و منابع توانايي خود را بشناسند . پیوست تكليف : از اعضاء خواسته شد تا نسبت به اندام هاي خود آگاهي كسب كنند و معاني ضمني آنها را كشف كنند . جلسه ششم زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليف را كه جلسه قبل به اعضاء محول شده بود مورد بررسي قرار گرفت . سپس به اعضاء آموزش داده شد كه آزادانه انتخاب كنند ، مخالفت كنند و مخالفت خود را بيان كنند ، دست به عمل بزنند ، درباره ي احساسات خود صحبت كنند ، همچنين قوانين خانوادگي مورد بررسي قرار گرفت و الگوهاي ناكارآمد خانواده به چالش طلبيده شد . تكليف : از اعضاء خواسته شد كه تا جلسه آينده احساسات و انتظارات و مخالفت هاي خود را آزادانه بيان كنند و به همديگر بازخورد بدهند . جلسه هفتم : زمان جلسه : 60 دقيقه در ابتدا تكاليف جلسه قبل مورد بررسي قرار گرفت . اين جلسه آخرين جلسه بود . در اين جلسه اعضاء مجدداً مورد ارزيابي قرار گرفتند و آزمون FAD بر روي اعضاء اجرا شد تا بعداً مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد و با پيش آزمون مقايسه شود . همچنين از اعضاء خواسته شد تا نظرات خود را درباره ي جلسات درمان ارائه كنند . ضمناً بايد خاطرنشان كنم كه در تمامي جلسات تكنيك هاي شوخي كردن ، اميد دادن ، استعاره ، نمايش و ايفاي نقش مورد استفاده قرار گرفته است . پیوست2: مقیاس میل به طلاق این پرسشنامه اولین بار به وسیله روزلت، جانسون و مورو (1986)، طراحی شد. این پرسشنامه یک ابزار 28 سؤالی است که برای ارزیابی زوجین مستعد و متمایل به طلاق به کار می رود، که دارای 4 بعد است و هر بعد 7 سؤال دارد، بعد تمایل برای خارج شدن (متمایل به طلاق)، بعد تمایل به مساحمه، بعد ابراز احساسات و بعد وفاداری است. هر آیتم به وسیله مقیاس درجه بندی 7 تایی نمره گذاری می شود (1 = هرگز، 2 = بندرت، 3 = خیلی کم، 4 = پیوست کم، 5 = زیاد، 6 = خیلی زیاد، 7 = همیشه). بنابراین نمره های این پرسشنامه با جمع نمرات ماده ها به دست می آید. به عبارت دیگر کمینه و بیشینه نمره های اندازه گیری تمایل یا عدم تمایل به طلاق می باشد، که نمره بالا حاکی از میزان بالای تمایل به طلاق در آزمودنی ها است. در پژوهش حاضر دو بعد یعنی تمایل برای خارج شدن و بعد تمایل به مساحمه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. روزلت، جانسون و مورو (1986) در تحلیل آماری این پرسشنامه ضریب آلفا برای، بعد خارج شدن (متمایل به طلاق) (91/0)، بعد ابراز احساسات (76/0)، وفاداری (63/0) و بعد مسامحه (86/0) گزارش کردند (روزولت و بونک، 1993). این پرسشنامه توسط داوودی، اعتمادی و بهرامی (1387) در ایران هنجاریابی شد و بر روی 40 زوج اجراء شد که پایایی آن با استفاده از شیوة آلفای کرونباخ برای کل نمونه 88/0 (89/0 برای زنان و 87/0 برای مردان) بدست آمد و میزان آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های تمایل برای خارج شدن 89/0، ابراز احساسات 90/0، وفاداری 86/0 و مسامحه 72/0 بدست آمده است. تحلیل عاملی پرسشنامه در جدول 3-5 آمده است. جدول 3-5 – تحلیل عاملی متمایل سؤالات پرسشنامه میل به طلاق بار عاملیسؤالبار عاملیسؤالبار عاملیسؤالبار عاملیسؤالبار عاملیسؤالبار عاملیسؤال68%72%53%26272849%65%55%68%43%212223242535%65%69%70%37%161718192033%48%46%68%43%111213141552%62%38%49%41%67891067%48%43%64%42%12345 ماتریس مؤلفه های چرخش یافته چهار مؤلفه عاملهای خارج شدن متمایل به طلاق، بعد ابراز احساسات 76/0، وفاداری 63/0 و بعد مسامحه نامیده شدند که در جدول 3-5 نشان داده شد. روایی پرسشنامه به صورت بررسی محتوایی توسط پنج متخصص روانشناسی و مشاوره بررسی شد. پیوست پرسشنامه میل به طلاق (فرم 14 سؤالی) دستورالعمل: لطفاً هر جمله را با دقت بخوانید. این جملات میزان پاسخ های ممکن به مشکلات تجربه شده در ارتباط کنونی را توصیف می کند. این مقیاس هفت درجه ای به شما اجازه می دهد، فراوانی درگیری در هر رفتار را نشان دهید، رفتارهایی که در پاسخ به مشکلات تجربه شده در ارتباط کنونی تان نشان می دهید. لطفاً برای پاسخ به هر جمله وقت لازم را بگذارید. برای هر کدام از جملات زیر، رفتارتان را در ارتباط کنونی تان در نظر بگیرید. لطفاً برای هر جمله، با کشیدن دایره دور یک شماره از 1 (هرگز این رفتار را بروز نمی دهم) تا 7 (همیشه این رفتار را از خود نشان می دهم)، نشان دهید. به چه میزانی در پاسخ به مشکلات تجربه شده در ارتباط کنونی و معمولی تان به این رفتارها می پردازید. عباراتهرگزبندرتخیلیکمکمزیادخیلی زیادهمیشه1- زمانی که از دست همسرم ناراحت می شوم به جداییفکر می کنم.12345672- زمانی که بین من و همسرم شکر آب می شود به جای مقابله با این مسئله قهر می کنم.12345673- وقتی در ارتباطمان با مشکلات جدی مواجه می شویم،برای پایان دادن به رابطه اقداماتی را انجام می دهم.12345674- هنگامی که از بعضی کارهای همسرم واقعاً ناراحتهستم او را به خاطر چیزهایی که به مشکل واقعی نامربوطهستند، مورد انتقاد قرار می دهم.1234567 عباراتهرگزبندرتخیلیکمکمزیادخیلی زیادهمیشه5- زمانی که حوصله ام سر می رود (زمانی که از دست او خشمگین می شوم)، پیرامون پایان دادن به رابطه مان می اندیشم12345676- زمانی که از دست همسرم ناراحت هستم، تا مدتی او رانادیده می گیرم (به او کم محلی می کنم).12345677- وقتی ما مشکلاتی داریم، من در مورد پایان دادن به رابطه مان بحث می کنم.12345678- زمانی که واقعاً از همسرم عصبانی هستم، رابطه ام با اوبد می شود.12345679- وقتی که از دست همسرم عصبانی هستم در مورد طلاق با او صحبت می کنم.123456710- زمانی که من و همسرم از دست همدیگر عصبانیهستیم، من راه حل سازش یا مصاحمه را پیشنهاد می کنم.765432111- وقتی اوضاع بین ما مطلوب نباشد کارهایی انجام میدهم که همسرم را از من دور می کند.123456712- زمانی که از همسرم خشمگین هستم، وقت کمتری رابا او می گذرانم برای مثال، (وقت بیشتری را با دوستانم می گذرانم، بیشتر تلوزیون می بینم، ساعات بیشتری کار می کنم و غیره).123456713- زمانی که از رابطه مان ناخشنود هستم، وقتم را با دیگران صرف می کنم123456714- زمانی که چیزهایی در مورد همسرم وجود دارد کهمن دوست ندارم کوتاهی ها و نقطه ضعف های او را میپذیرم و تلاشی برای تغییر دادن او نمی کنم.7654321 پیوست3: آزمون فرسودگی زنا شویی مقیاس فرسودگی زناشویی هدف: اندازه گیري درجه دلزدگی زناشویی در بین زوج ها شیوه تکمیل: در طی سه ماهه گذشته تا چه حد احساسات زیر را در خانواده (روابط زنا شویی) نسبت به همسر خود تجربه کرده اید؟ با توجه به ملاك هاي زیر گزینه اي را که بیانگر احساس فعلی شما در این لحظه است را برگزینید.هیچ پاسخی به عنوان صحیح یا غلط قلمداد نمی شود. لذا بهترین گزینه اي را که احساس شما را توصیف می کند با زدن یک ضربدر (*) مشخص کنید. ردیفعباراتهرگز یکبار طی مدتی طولانیبندرتگاهیمعمولاغالباهمیشه1خستگی2افسردگی3روز خوبی داشتن4از نظر جسمانی از پا افتادن5از نظر عاطفی از پا افتادن6خوشحال بودن7"تهی و خالی" شدن، درد کردن همه ی بدن8لبریز شدن کاسه صبر9ناراحتی10خستگی و تباهی و مستعد بیماري شدن11به دام افتادن12بی ارزش بودن13بی چیز بودن، چیزی برای بخشیدن نداشتن14گرفتار مشکل شدن15درباره همسر احساس خشم و سرخوردگی کردن16ضعف و اختلالات خواب17ناامیدی18طرد شدن از طرف همسر19خوش بین بودن20پر انرژی بودن روش نمره گذاری و تفسیر پیوست مقیاس دلزدگی زناشویی یک ابزار خود سنجی است که براي اندازه گیري درجه دلزدگی زناشویی در بین زوج ها طراحی گردیده است. این مقیاس از یک ابزار خودسنجی دیگري که براي اندازه گیري دلزدگی بکار می رود اقتباس شده است. این مقیاس توسط پاینز (1996) ابداع گردید"(پانیز و نانز 2003، لائس و لائس 2001 ). این پرسشنامه 20 ماده دارد که شامل 3 جزء اصلی خستگی جسمی (مثلا احساس خستگی، سستی و داشتن اختلالات خواب) از پا افتادن عاطفی (احساس افسردگی، ناامیدي، در دام افتادن) و از پا افتادن روانی (مثل احساس بی ارزشی، سرخوردگی و خشم به همسر) می باشد تمام این موارد روي یک مقیاس هفت امتیازي پاسخ داده می شوند. سطح 1 معرف عدم تجربه عبارت مورد نظر و سطح 7 معرف تجربه زیاد عبارت مورد نظر پانیز: 1996 ترجمه شاداب 1386 صفحه 351 است. طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده که امتیاز مربوط به هر گزینه در جدول زیر ارائه گردیده است: گزینههرگز یکبار طی مدتی طولانیبندرتگاهیمعمولاغالباهمیشهامتیاز1234567 برای بدست آوردن میزان دلزدگی زناشویی باید دستورالعمل زیر ار اجرا نمود: مرحله اول: امتیازهایی که به موارد زیر داده شده است را با هم جمع می شوند: 21-18-17-16-15-14-13-12-11-10-9-8-7-5-4-2- 1 مرحله دوم: امتیازهایی را که به شماره هاي 3، 6، 19، 20 داده شده است با هم جمع می شوند. مرحله سوم: امتیاز مرحله دوم از عدد 32 کم می شود. مرحله چهارم: امتیاز مرحله اول با مرحله سوم جمع می شود. مرحله پنجم: عدد مرحله چهارم بر عدد 21 تقسیم می شود. عدد حاصل درجه دلزدگی را نشان می دهد. لازم به ذکر است که اعداد بزرگتر بیانگر میزان دلزدگی بالاتر خواهند بود و برعکس. پیوست روایی و پایایی ضریب اطمینان آزمون- باز آزمون 89/. برای یک دوره ی یک ماهه، 76/. برای دوره ی دو ماهه و 66/. برای دوره ی 4 ماهه بوده است. تداوم درونی برای اغلب آزمودنی ها با ضریب ثابت آلفا بین 91/0 تا 93/0 به دست آمده است. (پاینز، 1998، به نقل از ادیب راد ، 1384). در ایران نیز نویدی (1384) آلفای کرونباخ این پرسشنامه را در مورد 1240 نمونه، و 120 پرستار و 120معلم، 86/0 به دست آورده است. ****************************************** منبع: پاينز، آيالامالاچ. (1996). چه كنيم تا عشق رويايي به دلزدگي نينجامد، ترجمه ي فاطمه شاداب، (1381). تهران: انتشارات ققنوس. منبع: نويدي، فاطمه. ( 1384 ). بررسي و مقايسه رابطه دلزدگي زناشويي با عوامل جو سازماني در كاركنان ادارات آموزش و پرورش و پرستاران بيمارستانهاي شهر تهرا . ن پايان نامه ي چاپ نشده ي كارشناسي ارشد در رشته ي مشاوره. دانشگاه شهيد بهشتي. ******************************************